ΤΟ ΟΠΛΟΠΟΛΥΒΟΛΟ ΥΠΟΔ. ΕΠΚ, ΔΙΑΜ. 7,92 ΧΙΛ.

                                                         ΓΕΝΙΚΑ

       Το πολυβόλο της Εταιρίας Ελληνικού Πυριτιδοποιείου Καλυκοποιείου (ΕΕΠΚ ή ΕΠΚ), σημερινής ΠΥΡΚΑΛ, αποτέλεσε ένα πρωτοποριακό για την εποχή του όπλο, που ωστόσο έμεινε άγνωστο, λόγω των συγκυριών που εμπόδισαν την παραγωγή του

            Από τα μέσα του 19ου αιώνα και την τυποποίηση των μέτρων και σταθμών μέσα στα πλαίσια της βιομηχανικής επανάστασης, έγινε σαφές πως ο πόλεμος θα άλλαζε ριζικά την παραδοσιακή μορφή του. Αμήχανοι οι στρατιωτικοί πειραματίστηκαν με τις ζωές των υφισταμένων τους προκειμένου να βρουν τον καλύτερο τρόπο για να αξιοποιούν τις νέες τεχνολογικές καινοτομίες που τους προσέφεραν οι βιομηχανίες. Μα οι εφευρέτες βρίσκονταν πάντα ένα βήμα πιο μπροστά και τα συντηρητικά μυαλά ποτέ δεν κατάφερναν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις, κάτι που μοιάζει να συμβαίνει και σήμερα.

             Το πρώτο αυτόματο πολυβόλο εμφανίστηκε ήδη στα 1885 και η δημιουργία ενός ανάλογου φορητού όπλου ήταν καθαρά θέμα χρόνου. Τα αρχικά σχέδια απέτυχαν κυρίως λόγω πρακτικών προβλημάτων, αλλά ήδη μέχρι τις αρχές του νέου αιώνα κάποια πρώτα αυτόματα τυφέκια(Madsen, Cei-Rigotti)είχαν εμφανιστεί αν και δεν μπήκαν σε υπηρεσία και πολύ δικαιολογημένα. Η τεχνολογία και η στρατιωτική φιλοσοφία της εποχής οδήγησε κατ’ αρχάς στη δημιουργία του οπλοπολυβόλου, ενώ στη Ρωσία το πρώτο αυτόματο τουφέκι (Fedorov Avtomat) μπήκε κιόλας σε υπηρεσία στα 1915.

           Η ιστορία έχει καταγράψει τους Γερμανούς ως το πρώτο έθνος που, αφομοιώνοντας τις εμπειρίες του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, δημιούργησε στα μέσα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το πρώτο επιτυχημένο ατομικό οπλοπολυβόλο (StG 44), που ένας ενθουσιασμένος Χίτλερ βάφτισε Sturmgewehr-τουφέκι εφόδου, όρος που παραμένει ακόμα σε πολλές χώρες. Τέλος ακολούθησε το θρυλικό ρωσικό οπλοπολυβόλο Καλάσνικοφ (ΑΚ-47) και σήμερα πλέον τα όπλα αυτού του είδους αποτελούν θεσμό σε κάθε στρατό του κόσμου.

        ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΟΠΛΟΠΟΛΥΒΟΛΟΥ ΥΠΔ ΕΠΚ



             ΣΤΟΙΧΕΙΑ                                                   ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ
01. Διαμέτρημα                                                                7.92χιλ.
02. Σύστημα λειτουργίας                                               Δι'αερίων
03. Τροφοδοσία                                                                 --------
04. Μήκος όπλου                                                               0.9μ.
05. Μήκος κάνης                                                                0.4μ.
06. Βάρος όπλου                                                              4.15Kg
07. Αρχική ταχύτητα                                                        520μ/δ
08. Ταχυβολία                                                           720β/λ θεωρητική
09. Βεληνεκές                                                              750μ. ωφέλιμο



 Παρατηρήσεις: Το όπλο αυτό εμφανισιακά ήταν έντονα επηρεασμένο από το οπλοπολυβόλο
  Hotchkiss που είχε ο Στρατός.



     ΤΟ ΦΥΣΙΓΓΙΟ ΤΟΥ ΟΠΛΟΠΟΛΥΒΟΛΟΥ ΥΠΟΔ ΕΠΚ, ΔΙΑΜ 7.92ΧΙΛ. (7.92X36)


            ΣΤΟΙΧΕΙΑ                                                            ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ
01. Διάμετρος βολίδας                                                          7.92χιλ.
02. Βάρος βολίδας                                                                   8 γρ.
03. Μήκος βολίδας                                                                 22χιλ.
04. Είδος φυσιγγίου                 Κεντροφλεγές, άκαπνης πυρίτιδας, με στενωμένο κάλυκα
05. Μήκος φυσιγγίου                                                               53χιλ.
06. Μήκος κάλυκα                                                                   36χιλ.
07.Βάρος πυρίτιδας                                                                1.2 γρ.         

                  Παρατηρήσεις: Επρόκειτο για φυσίγγιο νέου τύπου άγνωστο μέχρι τότε.



                                                 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΟΠΛΟΥ

      Το 1937, ο Μποδοσάκης Αθανασιάδης είχε υποβάλει υπόμνημα στο ΓΕΣ για την ίδρυση οπλουργείου, με μηχανήματα που είχε αγοράσει ο Χαρίλαος το 1925 και με νέα που θα αγόραζε εκείνος από την Αυστρία. Αρχικά ο πρωθυπουργός Ι. Μεταξάς αρνήθηκε την ικανοποίηση του αιτήματος του Μποδοσάκη, γιατί είχε σκοπό να δημιουργήσει κρατικό οπλουργείο στη Σιβιτανίδιο σχολή, αλλά η ιδέα δεν ευδοκίμησε και κάλεσε τον Μποδοσάκη να υλοποιήσει την πρότασή του. Ο τελευταίος, παρότι στο μεταξύ είχε χαθεί πολύτιμος χρόνος, δέχθηκε την άδεια εγκαταστάσεως οπλουργείου κι έτσι το 1938, η ΕΕΠΚ άρχισε την οργάνωση αυτοτελούς εργοστασίου οπλουργίας, το οποίο θα συμπληρωνόταν μέχρι το 1940, για να αρχίσει να παράγει πλέον εν σειρά κυρίος αυτόματα όπλα.

     Παράλληλα το 1939, η ΕΕΠΚ κατασκεύασε έναν νέο τύπο όπλ/λου διαμ. 7,92 χιλ., σε ελάχιστα υποδείγματα, για πειραματικούς και μόνο σκοπούς, σκόπευε δε να κάνει έναρξη παραγωγής του αυτόματου αυτού όπλου μέσα στο 1940, αλλά η εξέλιξη των γεγονότων δεν επέτρεψε την ολοκλήρωση του σχεδίου αυτού, το οποίο, αν έμπαινε σε εφαρμογή, θα μπορούσε να προσφέρει πολλά στον εξοπλιστικό τομέα. Έτσι το οπλ/λο υποδ. ΕΠΚ παρέμεινε μόνον στα σχέδια και σε μερικά πειραματικά υποδείγματα.

      Από την μοναδική φωτογραφία του οπλ/λου αυτού, που είναι μέχρι σήμερα γνωστή και  βρίσκεται στο λεύκωμα της ΕΠΚ του 1939/40, γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι επρόκειτο μάλλον περί αυτόματης αραβίδας παρά περί οπλ/λου, δεδομένου  ότι όλη η εμφάνισή του, με δύο πιστολοειδείς λαβές και την έλλειψη δίποδα , οδηγεί σε σύγκριση και συσχετισμό με τα τότε γνωστά ονόματα. Εξετάζοντας, όμως τα στοιχεία του φυσιγγίου διαμετρήματος των 7,92 χιλ., με κάλυκα μήκους 36 χιλ, γίνεται φανερό ότι  η ΕΕΠΚ, χωρίς ίσως να το γνώριζε, κατασκεύαζε ένα αυτόματο τυφέκιο εφόδου, όπως αυτό εμφανίστηκε μετά από μερικά χρόνια από τους Γερμανούς με το StG  44 των 7,92 kurz και ακολούθησε το σοβιετικό kalashnikov AK47 των 7,62 χιλ. και άλλα δυτικά όπλα. Έτσι, αν η ΕΕΠΚ συνέχιζε την κατασκευή του οπλ/λου της, θα ήταν πρωτοπόρος στον τομέα των αυτόματων τυφεκίων εφόδου, που θεωρείται σήμερα ο πιο πετυχημένος τομέας του φορητού οπλισμού πεζικού.

 

                                         Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΟΠΛΟΥ

                                         

           Όταν το 1937, η ΕΕΠΚ πρότεινε στην Ελληνική κυβέρνηση να επεκτείνει τις δραστηριότητες της και στον τομέα της παραγωγής όπλων, τα ανθηρά οικονομικά της εταιρίας και η επίκαιρη τότε προσπάθεια της Ελλάδας να επανεξοπλιστεί, καθιστούσαν τη στιγμή ιδανική. Αμέσως ξεκίνησε η ανάπτυξη ενός σύγχρονου όπλου Ελληνικής σχεδίασης, που θα ακολουθούσε το πνεύμα της εποχής. Ένας μικρός αριθμός πρωτοτύπων κατασκευάστηκε στα [1939]] και παραδόξως μαρτυρούν ένα Ελληνικό τουφέκι εφόδου, τρία χρόνια πριν από το πρώτο αντίστοιχο Γερμανικό σχέδιο.

             Κατά πάσα πιθανότητα, τα πυρομαχικά που θα χρησιμοποιούσε το όπλο, αποτελούσαν απλή τροποποίηση του κάλυκα Μάνλιχερ (6,5χιλ. x 54χιλ.) μειωμένου σε μήκος στα 36 χιλ. και προσαρμοσμένου να δέχεται βολίδες Γερμανικού τύπου, των 7,92 χιλ., διαμέτρημα προς το οποίο ήδη στρεφόταν την εποχή εκείνη ο Ελληνικός Στρατός. Δημιουργήθηκε έτσι το φυσίγγιο ΕΕΠΚ 7,92χιλ. x 36χιλ., το οποίο έμοιαζε πολύ με το Γερμανικό 7.92x33χιλ. Kurz, που αποτέλεσε το αρχέτυπο φυσιγγίου όλων των όπλων αυτής της κατηγορίας. Η ανάπτυξη των δύο φυσιγγίων υπήρξε παράλληλη, αλλά συνεργασία της ΕΠΚ με τη Γερμανική POLKE που δημιούργησε το 7.92x33χιλ. Kurz δεν είναι γνωστό να υπήρξε, αν και ούτε μπορεί να αποκλειστεί. Πάντως η POLKE ξεκίνησε τις εργασίες της πάνω στο πρόγραμμα αυτό στα 1938, με φιλοσοφία ακριβώς ανάλογη της ΕΠΚ: αρχικά μείωσαν το μήκος κάλυκα του βασικού Γερμανικού φυσιγγίου 7,92 x 57χιλ. Mauser στα 35 mm και κατόπιν στα 30 χιλ. για να καταλήξουν στα 33 mm.

             Το όλο πρόγραμμα περιελάμβανε την κατασκευή νέων εγκαταστάσεων και υποδομής για την παραγωγή του όπλου σε μεγάλες ποσότητες, αλλά κατά την είσοδο της Ελλάδας στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στις 28 Οκτωβρίου 1940 οι εγκαταστάσεις αυτές βρισκόταν ακόμα υπό κατασκευή και το όπλο δεν πρόλαβε να μπει ποτέ σε μαζική παραγωγή. Ο πόλεμος και η Κατοχή εμπόδισαν τα σχέδια της εταιρίας και η καταστροφή των εργοστασίων από τους υποχωρούντες Γερμανούς, μαζί με την οικονομική κατάσταση της μεταπολεμικής Ελλάδας κατέστησε αδύνατη την αξιοποίηση του Ελληνικού πολυβόλου, φαινόμενο συνηθισμένο για όπλα Ελληνικής ανάπτυξης μέχρι και σήμερα.

             Η αναχορηγία θα πρέπει να γινόταν με αποσπώμενο γεμιστήρα, οριζοντίως από τα αριστερά, προκειμένου να μην εμποδίζει το χειριστή κατά την εκ του πρηνηδόν βολή. Οι άδειοι κάλυκες εξολκύονταν προς τα δεξιά. Διέθετε συμβατικό κλισιοσκόπιο και ανοικτή σκοπευτική ακίδα. Ο μοχλός κλείστρου βρισκόταν στα δεξιά. Πιστολοειδής λαβή σκανδάλης και δεύτερη λαβή στη θέση του απόντος χειροφυλακτήρα σημαίνουν ότι ο χειριστής θα το κρατούσε όπως τα μεσοπολεμικά υποπολυβόλα Τόμσον. Ο αορτήρας τοποθετούνταν στην κάτω πλευρά του όπλου. Με ιδανικό βάρος και διαστάσεις, εμπεριείχε τις προδιαγραφές της επιτυχίας στο σχέδιό του, αν και δε θα μάθουμε ποτέ κατά πόσο επρόκειτο για μία πραγματικά υγιή και χωρίς σοβαρά λειτουργικά ελαττώματα κατασκευή. Ωστόσο, όλα σχεδόν τα πρωτοποριακά σχέδια όπλων χρειάστηκε να περάσουν κάποιες «παιδικές ασθένειες» και να ενηλικιωθούν, διδασκόμενα από την εμπειρία. Ευκαιρία που έχασε το πολυβόλο της ΕΠΚ.

          Στην Κατοχή, η ΕΕΠΚ πέρασε στα χέρια των Γερμανών, μαζί με τις εγκαταστάσεις της άθικτες. Υποχωρώντας στα 1944, οι Γερμανοί κατέστρεψαν ό,τι δεν μπορούσαν να πάρουν μαζί τους. Από τα 10 με 15 πρωτότυπα τεμάχια που κατασκευάστηκαν, κανένα δεν είναι γνωστό να σώζεται σήμερα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. ΧΡΗΣΤΟΥ Ζ. ΣΑΖΑΝΙΔΗ "ΤΑ ΟΠΛΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ" ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1995.
                              2.http://el.wikipedia.org