ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΟΥ U133 Β' ΜΕΡΟΣ

                                            


        Παραθέτω αυτούσιες τις μαρτυρίες των ομάδων δυτών που εξερεύνησαν το ναυάγιο





                                                   U BOAT 133

                             ΜΥΣΤΗΡΙΟ  ΣΤΟ ΒΥΘΟ ΤΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ




Κείμενο : Ρένα Γιατροπούλου  – Κώστας Θωκταρίδης
Ιστορική Έρευνα & Φωτογραφίες : Κώστας Θωκταρίδης

      Η ολονύχτια αναζήτηση  βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Τ’ αστέρια έχουν χαθεί από τον φθινοπωρινό ουρανό και η υγρασία έχει αφήσει τα ίχνη της σε όλο το σκάφος. Ξαφνικά, μία έντονη μυρωδιά πετρελαίου μας αφυπνίζει. Το ενδιαφέρον όλων επικεντρώνεται στην οθόνη του ηχοβολιστικού συστήματος που σαρώνει τον πυθμένα της θάλασσας. Σε λίγο ο χαρακτηριστικός ήχος του ηχοβολιστικού διαπερνά την ησυχία της νύχτας και στην οθόνη του διαγράφεται η σιλουέτα ενός ναυαγίου. Ανάμεικτα συναισθήματα ενθουσιασμού και αγωνίας. Η επόμενη εικόνα που εμφανίζεται στην οθόνη, μας αιφνιδιάζει. Στο τέλος του πρώτου στόχου σκιαγραφείται και δεύτερο περίγραμμα κάθετο προς το αρχικό! Είναι δυνατόν να πρόκειται για δύο ναυάγια που το ένα σχεδόν ακουμπάει πάνω στο άλλο? Η λύση του γρίφου βρίσκεται –78 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας …

   Ιανουάριος του 1942. Το γερμανικό υποβρύχιο U 133 έχει υποστεί σοβαρές ζημιές μετά από συμμετοχή σε ναυμαχία στο Er Salam , κατά την οποία βύθισε το αγγλικό αντιτορπιλικό “HMS GURKHA”. Οι εκτεταμένες βλάβες καθιστούν αναγκαία την άμεση μεταφορά του στον γερμανοκρατούμενο τότε Ναύσταθμο της Σαλαμίνας όπου και
καταφθάνει με συνοδεία στις 22/1/1942.

      Τον Μάρτιο του 1942 οι επισκευές έχουν ολοκληρωθεί και το υποβρύχιο είναι έτοιμο για αναχώρηση. 14 Μαρτίου 1942, ώρα 17:00μ.μ. Το U 133 ξεκινά από το ναύσταθμο της Σαλαμίνας με κυβερνήτη τον υποπλοίαρχο Eberhard Mohr. Στο υποβρύχιο επιβαίνουν και δύο αξιωματικοί του Africa Corps ενώ η αποστολή και ο προορισμός του θεωρούνται απόρρητα. Ώρα 19:02 μ.μ.Το υποβρύχιο πλέει στην επιφάνεια της θάλασσας, ανοιχτά της Αίγινας, όταν ξαφνικά ακούγεται μία τρομακτική έκρηξη.

    Ο Κurt Sommer, αρχιμηχανικός άλλου γερμανικού υποβρυχίου ήταν ο μοναδικός αυτόπτης μάρτυρας : « Στις 14 Μαρτίου αποχαιρετήσαμε το U 133 . Είχε κατεύθυνση νοτιοανατολική όταν έφθασε στο ανθυποβρυχιακό πλέγμα. Το πλέγμα άνοιξε και το υποβρύχιο πέρασε χωρίς πρόβλημα. Αμέσως μετά ακούσαμε έναν εκκωφαντικό θόρυβο και  είδαμε μία  μεγάλη στήλη καπνού να ανεβαίνει προς τον ουρανό. Όταν η ατμόσφαιρα καθάρισε από τους καπνούς είδαμε την επιφάνεια της θάλασσας λεία και κανένα ίχνος του U 133 … Υποθέσαμε ότι είχε πέσει σε νάρκη ή ότι είχε χτυπηθεί από αγγλική τορπίλη. Μείναμε αποσβολωμένοι … πολλοί από εμάς κοιτούσαν δακρυσμένοι … τόσο κοντά στη βάση μας δεν είχαμε δει ποτέ ανάλογο δυστύχημα …»      Το U 133 έχει πέσει σε νάρκη. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα βυθίζεται αύτανδρο και τα 45 μέλη του πληρώματός του βρίσκουν τραγικό θάνατο.
          Μία ημέρα μετά την εμφάνιση του «μυστηριώδους» στόχου στο σόναρ  ο Κ. Θ είναι έτοιμος να καταδυθεί στα σημεία  όπου έχουν εντοπιστεί οι δύο στόχοι. Μέγιστο βάθος: -78 μέτρα. Κατάδυση με μείγμα αερίων ( ήλιο – άζωτο – οξυγόνο ). Η πρώτη εξερεύνηση του βυθού διαρκεί 1.30 ώρα. Χρόνος παραμονής στο βυθό 21΄. Η αναμονή για την υπόλοιπη ομάδα είναι βασανιστική. Όταν ο δύτης επιστρέφει  στην επιφάνεια το μυστήριο λύνεται : Κώστας Θωκταρίδης :  « Είναι το ναυάγιο του  U 133 … και είναι κομμένο στα δύο ! Το ένα κομμάτι σχηματίζει με το άλλο ορθή γωνία γι’ αυτό και το ηχοβολιστικό έδειχνε δύο στόχους… Η πλώρη που έχει αποκοπεί από το υπόλοιπο σκαρί του,  ακουμπά στο βυθό με την αριστερή πλευρά και σχηματίζει γωνία 90ο με την  πρύμνη. Από τη δεξιά πλευρά της πλώρης λείπει η άγκυρα. Το υπόλοιπο ναυάγιο έχει αριστερή κλίση περίπου 30ο. Το κυρίως τμήμα του υποβρυχίου έχει αριστερή κλίση. Το υποβρύχιο είναι βυθισμένο μεσοπέλαγα και σε σημείο που είναι συχνή η διέλευση πλοίων της ακτοπλοΐας. Στον κλειστό κόλπο του Σαρωνικού η ορατότητα υποβρυχίως είναι πολύ περιορισμένη ενώ τα ισχυρά υποθαλάσσια ρεύματα αυξάνουν το βαθμό δυσκολίας. Αντικρίζοντας κανείς το U 133 νιώθει δέος βλέποντας ένα υποβρύχιο κομμένο κυριολεκτικά στα δύο, στο σημείο που κάποτε βρίσκονταν τα διαμερίσματα των ναυτών. Ο μειωμένος φυσικός φωτισμός σε αυτό το βάθος σε συνδυασμό με τα δίχτυα και  τα παραγάδια που καλύπτουν τον υγρό τάφο του U 133, συμβάλει στη δημιουργία ενός σκηνικού – θρίλερ. Ο εξερευνητής του ναυαγίου δεν ξέρει τι θα συναντήσει κολυμπώντας ανάμεσα στα συντρίμμια του υποβρυχίου ».Δύο ναυαγοσωστικά, δύο ρυμουλκά και δύο ταχύπλοα καταπλέουν αμέσως στην περιοχή του ναυαγίου. Δεν βρίσκουν όμως κανέναν επιζώντα ούτε καν συντρίμμια του υποβρυχίου. Η μοναδική ένδειξη που μαρτυρά την τραγική μοίρα του υποβρυχίου είναι μία μεγάλη κηλίδα πετρελαίου στο σημείο του ναυαγίου … κι ήταν πάλι μία κηλίδα πετρελαίου – πολύ μικρότερη βέβαια- που φώτισε τις έρευνες για τον εντοπισμό του υποβρυχίου μισό αιώνα μετά …Στις 22:08 μ.μ. ο διοικητής του 23ης Στολίσκου στέλνει σήμα ότι το U 133 έπεσε σε νάρκη και βυθίστηκε στην θαλάσσια περιοχή έξω από το ακρωτήριο Τούρλος, της  Αίγινας. Θεωρεί ότι για αδιευκρίνιστους λόγους το υποβρύχιο δεν ακολούθησε την προδιαγεγραμμένη πορεία του με αποτέλεσμα να εισέλθει στο γερμανικό ναρκοπέδιο και να προσκρούσει σε νάρκη. Η βύθιση του U 133 έχει πολλά ανεξιχνίαστα σημεία …Η άγνωστη  ταυτότητα των δύο αξιωματικών του Africa Corps οι οποίοι επέβαιναν στο υποβρύχιο καθώς επίσης και η άκρα μυστικότητα γύρω από τον προορισμό και την αποστολή του U 133 είναι δύο από αυτά. Το μυστήριο που καλύπτει την όλη υπόθεση γίνεται ακόμα πιο μεγάλο όταν τον Μάϊο του 1942, η ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού της Γερμανίας αποφασίζει ότι πρέπει να γίνει αυτοψία στο ναυάγιο επιχειρώντας μία αποστολή ιδιαίτερα δύσκολη ακόμα και για τα σημερινά δεδομένα. Ζητούν την βοήθεια των Ιταλών οι οποίοι στέλνουν εξειδικευμένο πλοίο θαλασσίων ερευνών εξοπλισμένο με καταδυτικό κώδωνα προκειμένου να μπορέσουν να στείλουν δύτες σε βάθος – 78 μέτρων όπου κείτεται το U 133. http://img517.imageshack.us/my.php?image=hartman4kg4.jpg
       Εντοπίζουν τη θέση του ναυαγίου από τις κηλίδες πετρελαίου που ανεβαίνουν στην επιφάνεια της θάλασσας και με τη χρήση μαγνητόμετρου. Σε  συνεργασία με ειδήμονες του Ιταλικού Πολεμικού Ναυτικού  καταφέρνουν να φθάσουν στο βυθισμένο υποβρύχιο και συζητούν ακόμα και το ενδεχόμενο της ανέλκυσης ! Τελικά, κι ενώ έχουν πραγματοποιήσει μία καταδυτική επιχείρηση έχοντας επιστρατεύσει την πλέον υψηλή υποθαλάσσια τεχνολογία της εποχής , το Γερμανικό Πολεμικό Ναυτικό αποφασίζει ότι δεν είναι συμφέρουσα η ανάσυρση  του ναυαγίου και δίνει εντολή να σταματήσουν όλες οι έρευνες.

       Μισό αιώνα μετά, η ελληνική ομάδα επιδίδεται σε εκτενή χαρτογράφηση του βυθισμένου υποβρυχίου, εκτελώντας πάνω από 70 καταδύσεις, διάρκειας 90΄ η κάθε μία – μαζί με τις στάσεις αποσυμπίεσης. Για να «φωτίσει» όλες τις πτυχές της ιστορίας του, αξιοποιεί ακόμα και βαθυσκάφος. Κ.Θ : « Ο πυργίσκος του υποβρυχίου ξεπροβάλει επιβλητικός «ντυμένος» στις  γκριζοπράσινες αποχρώσεις του βυθού. Διακρίνονται το αντιαεροπορικό πυροβόλο του, τα περισκόπια του που είναι κατεβασμένα και η ανθρωποθυρίδα που είναι ανοικτή. Ευρήματα που επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι το υποβρύχιο βρισκόταν στην επιφάνεια όταν έπεσε σε νάρκη. Μέσα στην ανθρωποθυρίδα του πυργίσκου ξεχωρίζει η σκάλα που οδηγεί στη γέφυρα του υποβρυχίου. Όλες οι άλλες ανθρωποθυρίδες είναι κλειστές όπως και οι τορπιλοσωλήνες. Το υποβρύχιο ήταν οπλισμένο με 15 τορπίλες και εφοδιασμένο με 169 τόνους πετρελαίου μεγάλη ποσότητα του οποίου είναι ακόμα εγκλωβισμένη στις δεξαμενές. Ακόμα και σήμερα το «πληγωμένο» υποβρύχιο -ανάλογα με τον καιρό – «αιμορραγεί» στέλνοντας στην επιφάνεια κηλίδες  πετρελαιοειδών, σημάδι ότι κάτι κρύβει εκεί ο βυθός … Πλησιάζοντας στην δεξιά πλευρά της πρύμνης παρατηρούμε ένα περίεργο εξωτερικό τμήμα σαν πρόσθετη δεξαμενή, το οποίο δεν υπάρχει στα σχέδια του U 133 … η ύπαρξή του μας προβληματίζει … άλλο ένα στοιχείο προς «αποκρυπτογράφηση» … Οι θαλάσσιοι μικροοργανισμοί έχουν σχηματίσει ένα παχύ σκουρόχρωμο στρώμα πάνω στο σκαρί του ναυαγίου. Ο χρόνος έχει αφήσει τα σημάδια του και η ξύλινη επένδυση του καταστρώματος δεν υπάρχει πλέον. Στο σημείο αυτό φαίνονται οι σωληνώσεις του υποβρυχίου. Στο λασπώδη βυθό γύρω από τα συντρίμμια κείτονται δύο τορπίλες  και η άγκυρα που  έχει αποκολληθεί από την καδένα και το όκι του σκάφους…συμβολικό εύρημα αφού το  U 133 έχει ρίξει πλέον άγκυρα για πάντα στην υγρή αγκαλιά του Σαρωνικού …» Η υποβρύχια έρευνα στο U 133 δεν φέρνει στο φως μόνο εικόνες από το ναυάγιο στο βυθό αλλά και μία πολύ σημαντική ανακάλυψη που ανατρέπει την επίσημη εκδοχή για τη βύθιση του γερμανικού υποβρυχίου. Κ.Θ : « Καθώς περιπλανόμαστε στα υποθαλάσσια μονοπάτια της ιστορίας κάτι κεντρίζει το ενδιαφέρον μας, σε μικρή απόσταση από το ναυάγιο. Πλησιάζουμε κοντά και διαπιστώνουμε ότι πρόκειται για το αγκυροβόλιο της νάρκης που βύθισε το υποβρύχιο. Οι Γερμανοί πίστευαν ότι το U 133 διείσδυσε κατά λάθος στο γερμανικό ναρκοπέδιο και κατά συνέπεια βυθίστηκε από γερμανική νάρκη. Το συγκεκριμένο αγκυροβόλιο όμως παραπέμπει στη «νάρκη Μωραίτη», μία ΕΛΛΗΝΙΚΗ νάρκη ιδιαίτερα ισχυρή και αποτελεσματική αλλά  άγνωστη μέχρι σήμερα στους περισσότερους από εμάς ! » Η ιστορική έρευνα επιβεβαιώνει τις υποψίες μας. Σύμφωνα με την απόρρητη διαταγή Κ 27/4332 του Γ.Ε.Ν. στις 23 Αυγούστου του 1940, κοινοποιήθηκε σχέδιο ποντίσεως ναρκοπεδίου στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα το ναυάγιο. Την ημέρα της κηρύξεως του πολέμου δόθηκε από το Γ.Ε.Ν. το εκτελεστικό σήμα της παραπάνω διαταγής για την πόντιση του ελληνικού ναρκοπεδίου. Τη νύχτα της 29ης προς την 30η Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε η πόντιση του ναρκοπεδίου με νάρκες Vickers και Μοραΐτη, από τα αντιτορπιλικά ΠΑΝΘΗΡ, ΑΕΤΟΣ, ΙΕΡΑΞ και ΥΔΡΑ υπό την προστασία των αντιτορπιλικών Β.ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΛΕΩΝ και ΣΠΕΤΣΕΣ. http://www.theabyss.gr/gallery/displayimage.php?album=lastupby&cat=0&pos=85 Το U 133 λοιπόν, για άγνωστο λόγο παρέκκλινε από την προκαθορισμένη του πορεία και μπήκε στο ελληνικό ναρκοπέδιο – τη θέση του οποίου οι Γερμανοί γνώριζαν – με αποτέλεσμα να προσκρούσει σε νάρκη Μωραίτη και να βυθιστεί. Το γερμανικό ναρκοπέδιο στο οποίο υποστήριξαν οι Γερμανοί ότι έπεσε το U 133 βρίσκεται κοντά  στο ελληνικό ναρκοπέδιο. Το ναυάγιο του γερμανικού υποβρυχίου όμως βρίσκεται μέσα στις συντεταγμένες του ελληνικού ναρκοπεδίου. Έτσι, η βύθιση του U 133 προστίθεται στις επιτυχίες του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ! Αυτή τη φορά μαζί με τους δύτες, αναδύθηκε και μία ιστορική αλήθεια για το μοιραίο ταξίδι του U 133 … Η υποθαλάσσια έρευνα έχει ολοκληρωθεί και η ομάδα εγκαταλείπει το σκοτεινό ναυάγιο γεμάτη από εικόνες και χρώματα μιας άλλης εποχής …

Το U133λίγο πριν αναχωρήσει από το ναύσταθμο της Σαλαμίνας

Σύμφωνα δε, με τα αρχεία της Διοίκησης Ναρκαλιείας του Πολεμικού μας Ναυτικού οι Γερμανοί δεν κατήργησαν το ελληνικό ναρκοπέδιο. Το διατήρησαν και τοποθέτησαν παράλληλα προς αυτό δικά τους ναρκοπέδια, πριν και μετά το ελληνικό. Άρα το ελληνικό ναρκοπέδιο υπήρχε την ημέρα της βύθισης του U 133 και σύμφωνα με τις συντεταγμένες του ναυαγίου το γερμανικό υποβρύχιο βρίσκεται μέσα σ’αυτό. Άλλη μία απόδειξη της ύπαρξης ελληνικού ναρκοπεδίου στην συγκεκριμένη περιοχή, είναι το ναυάγιο του Ρ/Κ ΜΙΜΗΣ που η ομάδα μας εντόπισε κοντά στο U 133.  Το Ρ/Κ ΜΙΜΗΣ βυθίστηκε στις 28 Μαρτίου του 1941 μετά από πρόσκρουση σε νάρκη Μωραίτη και σκοτώθηκαν 23 από τους 27 επιβαίνοντες σε αυτό.

Το κατάστρωμα

Ο πυργίσκος του U133

    Η ιστορία του U-133 είναι σε γενικές γραμμές γνωστή στην καταδυτική κοινότητα από κάποιες δημοσιεύσεις που έγιναν από τους λίγους δύτες που έχουν επισκεφθεί το ναυάγιο του στον Σαρωνικό κόλπο.Το ναυάγιο του υποβρυχίου  το ανακάλυψε και το καταδύθηκε πρώτος ο Στάθης Μπαραμάτης το 1986, συνεπικουρούμενος από τον Θεόφιλο Κλήμη δυο επαγγελματίες δύτες,οι οποίοι και παρατήρησαν μια κηλίδα πετρελαίου στην επιφάνεια και καταδύθηκαν για να δουν από που προέρχεται.Το αποτέλεσμα ήταν να βρουν ένα άγνωστο υποβρύχιο το όποιο δεν μπόρεσαν ποτέ να ταυτοποιήσουν καθώς ο ένας έφυγε αργότερα από την ζωή και ο άλλος παραμένει καθηλωμένος από την νόσο των δυτών από άλλη κατάδυση του.Τα μυστήρια σε σχέση με την αίτια βύθισης του και του χαμού των 45 ανδρών του πληρώματος του όμως παραμένουν μέχρι σήμερα,αφού  προσέκρουσε σε νάρκη,γνωστού ναρκοπεδίου και ενώ τα ανθυποβρυχιακά δίχτυα προστασίας του Σαρωνικού κόλπου είχαν ανοίξει για να διέλθει. Ήταν ατύχημα ή σαμποτάζ; Η υποβρυχια ερευνα απεδειξε ότι το υποβρύχιο προσέκρουσε όντως σε νάρκη, οπότε το μόνο πιθανό σαμποτάζ θα ήταν στα όργανα  πλοήγησης.

         Το 1994 καταδυτική ομάδα μας κατάφερε να εντοπίσει και να ταυτοποιήσει  το ναυάγιο στο βυθό του Σαρωνικού.Το U-133 κλάσης VIIC υποβρύχιο του Γερμανικου ναυτικου είχε χαθεί αύτανδρο στις 14 Μαρτίου 1942 στα -78 μέτρα βάθος, πολύ κοντά στη ναυτική βάση της Σαλαμίνας, απ'όπου έφυγε για το τελευταίο ταξίδι του για μια έως και σήμερα μυστική αποστολή.

        Το ναυάγιο είναι σπασμένο σε δύο κομμάτια, γεγονός που οφείλεται στην έκρηξη της νάρκης που το χτύπησε στη δεξιά πλευρά  προκαλώντας την πλήρη διάρρηξη περίπου 15 μέτρων της πλώρης από το υπόλοιπο του κήτος του υποβρυχίου. Το σπασμένο κομμάτι ήταν το πρώτο που άγγιξε τον βυθό της θάλασσας σε όρθια θέση, ενώ το υπόλοιπο σκαρί του υποβρυχίου έπεσε πάνω του, με την πρύμνη να "κάθεται" πάνω από την πλώρη δημιουργώντας μια γωνία 90 μοιρών. Το κύριο μέρος της γάστρας "κάθεται" στο βυθό της θάλασσας με την αριστερή πλευρά,ενώ πετρέλαιο συνεχίζει να διαφεύγει από τις δεξαμενές καυσίμων.Το  πυροβόλο των 88 χιλιοστών είναι ακόμα εκεί,όπως και τα αντιαεροπορικά του,τα περισκόπια είναι κατεβασμένα, καθώς ήταν στην επιφάνεια όταν χτύπησε την νάρκη. Η καταπακτή του πύργου είναι ανοιχτή, και από εκεί μπορέσαμε να δούμε την σκάλα που οδηγεί στο κέντρο ελέγχου.Η άθικτη κατάσταση της πρύμνης μας οδηγεί στην πεποίθηση ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα  να υπάρχουν στεγανά σημεία στο πρυμναίο τμήμα.Ο πύργος καλύπτεται με δίχτυα κάτι που κάνει την προσέγγιση πολύ δύσκολη.Δυο τορπίλες βρίσκονται στο βυθό της θάλασσας,μπροστά στην πλώρη και ήταν πιθανότατα αποθηκευμένες στο εξωτερικό κατάστρωμα.Μια κατάδυση μικτών αέριων με μεγάλο βαθμό δυσκολίας τόσο λόγω της κατάστασης του ναυαγίου όσο και της θέσης του μέσα στον δίαυλο ναυσιπλοΐας και των υποβρυχίων ρευμάτων
στην περιοχή.

Αριστοτέλης Ζερβούδης
PADI Divemaster
Sea Breaze Technical Diving Facility
Ένα ντοκυμαντέρ για την εταιρεία που κατασκεύαζε τις νάρκες Μωραΐτη μπορείτε να δείτε εδώ
ΠΗΓΕΣ  http://www.seabreaze.gr