«WIRIL» 69 χρόνια από τη φονική επιδρομή των (!) συμμάχων

 Χίος: 7 Φεβρουαρίου 1944

          Στις 12 περίπου το μεσημέρι της 7ης Φεβρουαρίου 1944 σμήνος 6 βρετανικών βομβαρδιστικών πετώντας επάνω απ’ τις αντίκρυ μικρασιατικές ακτές, στο ύψος του Τσεσμέ, έστριψε αριστερά με προορισμό τη Μυροβόλο. Δεν μετέφερε τρόφιμα ούτε και μήνυμα του «πατέρα της νίκης» Γουίνστον Τσώρτσιλ πως σύντομα η Γηραιά Αλβιών θα μας απαλλάξει απ’ το γερμανικό ζυγό (για να αντικατασταθεί προφανώς απ’ τον Αγγλικό) αλλά εμπρηστικές βόμβες για να φοβηθούν οι κατακτητές. Η πρώτη επιδρομή με βόμβες ήταν για το Σουηδικό Α/Π WIRIL που επλήγη στο λεβητοστάσιο βγάζοντας σύννεφα μαύρου καπνού. Ακολούθησαν άλλες 2 ή 3 βόλτες πάνω απ’ το λιμάνι και τα βρετανικά βομβαρδιστικά σκέφθηκαν να δοκιμάσουν και τα πολυβόλα τους που έριχναν κατά παντός που εκινείτο στο λιμάνι.
         Ο απολογισμός των δύο νέων επιδρομών ήταν ο πιο οδυνηρός και φονικός αφού απ’ τα πυρά των πολυβόλων έπεσαν νεκροί ή σοβαρά τραυματίες δεκάδες Χιώτες, κυρίως εκφορτωτές του λιμανιού που κατέβαζαν απ’ το πλοίο τα σακιά ή τα κιβώτια με το γάλα. Βέβαια κι οι γερμανικές απώλειες ήσαν σημαντικές αφού, ένας γερμανός στρατιώτης, σκοπός στη σκάλα του WIRIL εφονεύθη, άρα, οι συμμαχικές βόμβες και σφαίρες βρήκαν το στόχο τους: Τους πεινασμένους και εξαθλιωμένους απ’ την πείνα Χιώτες και μάλιστα τους φτωχότερους που περίμεναν το WIRIL και τη βοήθεια που έφερνε ως μάννα εξ ουρανού.

NIL ERIC NILSSON


       Το μεσημέρι της Δευτέρας ο NIL βρισκόταν στην κουβέρτα του WIRIL επιβλέποντας την εκφόρτωση ενώ, τη στιγμή του βομβαρδισμού μόλις έπεσε η πρώτη βόμβα, έτρεξε αμέσως στη σκάλα, κατέβηκε απ’ το πλοίο, έτρεξε προς το τελωνείο κι εκεί ακριβώς, τον βρήκε η πρώτη φονική (αλλά συμμαχική) σφαίρα πολυβόλου που φαίνεται πως ήταν κι η χαριστική αφού, η άμεση σχεδόν μεταφορά του στην κλινική Ευαγγελίστρια, δε θα άλλαζε την πορεία προς τον θάνατο. Ξεψύχησε στην πόρτα της κλινικής όπου τον περίμενε ο συμμαχικής καταγωγής Χάρος. Την επομένη ημέρα έγινε πάνδημη η ταφή του στο νεκροταφείο του Αγ. Ιωάννου Προδρόμου. Όλη η Χίος, επίσημοι, λαός, βρέθηκαν δίπλα στο φέρετρό του, όμως απουσίαζε η οικογένειά του, η μητέρα, ο πατέρας, οι φίλοι. Αιώνια η μνήμη του. Σημείωση: Ο Nil εκτός από την αγάπη του για την Ελλάδα (ήταν Αρχαιολάτρης, φίλος της χώρας μας) έτρεφε λατρεία, και για τη Χίο. Ως γνωστόν σε κάποιο προηγούμενο ταξίδι του στο νησί, γνωρίστηκε με μία Χιωτοπούλα, την αγάπησε, αρραβωνιάστηκε, ενώ, στο τελευταίο του ταξίδι είχε αποφασίσει να τελέσει το γάμο επιλέγοντας τον πλοίαρχο του WIRIL να τους στεφανώσει μέσα στο σκάφος, στο οποίο είχε ετοιμαστεί κι η δεξίωση. Δυστυχώς άλλες οι βουλές του Κυρίου κι άλλα τα σχέδια της συμμαχικής αεροπορίας.

ΤΟ WIRIL ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΦΟΝΙΚΟ ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟ

Ο αδικοχαμένος 30χρονος Σουηδός, εκπρόσωπος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού είχε αποστολή να συνοδεύει τα πλοία του ΔΕΣ με τα φορτία τροφίμων κλπ. εφοδίων για τον επισιτισμό των Ελλήνων. Δύο απ’ τα σκάφη που χρησιμοποιούσε ―και τα δύο Σουηδικά― ήσαν το βομβαρδισθέν WIRIL και το HALAREN (τα οποία συμπτωματικά ήσαν στον Πειραιά και 2 ημέρες πριν τη σφαγή της πόλης απ’ τους συμμάχους απέπλευσαν για να μεταφέρουν τρόφιμα στη Σάμο, τη Λέσβο και σε άλλα νησιά)





Ερωτηματικά και απορίες

     (1)    Είναι διεθνώς γνωστό ότι, η Συνθήκη της Γενεύης προβλέπει ρητά ότι σε περίπτωση πολέμου, τα πλοία των ουδετέρων χωρών όπως η Σουηδία έχουν ελεύθερη ναυσιπλοΐα, με την προϋπόθεση πως θα ενημερώσουν τους  εμπόλεμους για προορισμούς κι ημερομηνίες. Ως γνωστόν ο ΔΕΣ κι η σουηδική κυβέρνηση είχαν εγκαίρως ενημερώσει Γερμανούς και Άγγλους για τους πλόες, προορισμούς κι ημερομηνίες τόσο του VIRIL όσο του HALAREN. Κανείς μέχρι σήμερα δεν καταδέχθηκε να δώσει κάποιες εξηγήσεις ή έστω μία «συγνώμη».
    (2)    Σημαντικό μέρος της αφήγησης για το βομβαρδισμό της Χίου, που ως πιτσιρικάς 9-10 ετών είχα παρακολουθήσει απ’ το μπαλκόνι του Αγρονομείου Βροντάδου όπου είχα πάει μαζί με τον πατέρα μου (Αγρονόμο) ποδαρόδρομο και καθώς ρέμβαζα απ’ το μπαλκόνι του Αγρονομείου, γύρω στο μεσημέρι, είδα τα 6 βομβαρδιστικά να έχουν αλλάξει πορεία κι ενώ πετούσαν πάνω απ’ τις μικρασιατικές ακτές να κατευθύνονται στη Χίο. Πριν περάσουν μερικά λεπτά είδα σύννεφα με μαύρο καπνό να βγαίνουν απ’ το λιμάνι, φοβήθηκα και ειδοποίησα τους εντός να βγούνε έξω. Τα υπόλοιπα δε θέλω να τα θυμάμαι. Φύγαμε με τον πατέρα μου ξανά πεζοπορία (τα ταξί θα είχαν μάλλον… απεργία) για τη χώρα κι ενώ βρισκόμαστε στο νοσοκομείο, αντίκρισα μια ανατριχιαστική εικόνα. Κάρα φορτωμένα με νεκρούς ή τραυματισμένους γιομάτο αίματα να προχωρούν για το νοσοκομείο.  

           • ΑΝ και το 1944 ήμουνα 10 ετών διατηρώ ζωντανές τις προσωπικές αναμνήσεις. Την κατοχική περίοδο ο πατέρας μου, προϊστάμενος της Αγροφυλακής Χίου, τη Δευτέρα 7 Φεβρουαρίου, είχε υπηρεσιακή υποχρέωση να μεταβεί στο Βροντάδο για τις γνωστές αγρονομικές παραβάσεις που δικάζονταν από μηνύσεις των γειτόνων αγροτών συνήθως και για ασήμαντες αιτίες.

Τα σχολεία ήταν κλειστά, ο πατέρας μου με πήρε μαζί του πολύ πρωί ποδαρόδρομο για το Βροντάδο. Έμεινα στο μπαλκόνι του Αγρονομείου και χάζευα τη θάλασσα, όταν κάποια στιγμή, βλέπω 6 αεροπλάνα να κάνουν κύκλους πάνω απ’ το λιμάνι κι ύστερα μαύρους καπνούς. Φοβήθηκα κι έτρεξα μέσα -  και τους φώναξα να βγούνε έξω. Πράγματι, διακόπηκε το δικαστήριο και με τον πατέρα μου απ’ το χέρι πηγαίναμε για τη Χώρα, αφού ο πατέρας μου ανησυχούσε για τη μάνα μου και το μικρό αδελφό μου. Φτάνοντας στο «Σκυλίτσειο» αντίκρισα τα κάρα με τα ματωμένα κορμιά στοιβαγμένα, όπως τα ζώα απ’ το σφαγείο. Μας έπιασε κρύος ιδρός για την τύχη των δικών μας  που, ευτυχώς, τους βρήκαμε σώους. Την επομένη ημέρα, Τρίτη 8 Φεβρουαρίου, εκτός από τις καμπάνες των εκκλησιών που κτυπούσαν πένθιμα (μέναμε στον Άγιο Ιάκωβο) εγώ από περιέργεια βγήκα με κατεύθυνση το λιμάνι. Ήταν 10 περίπου το πρωί και καθώς πλησίαζα στο λιμάνι, ακούω βόμβο αεροπλάνου και κόβονται τα πόδια μου από το φόβο. Τελικά, απ’ το τρίγωνο, εκεί που σήμερα είναι το ξενοδοχείο «ΧΑΝΔΡΗ», εμφανίζεται ένα μεγάλο γερμανικό ευτυχώς υδροπλάνο, προσθαλασσώνεται και σταματά στη φτωχιά Προκυμαία. Θυμάμαι, άνοιξε η πόρτα και είδα γιατρούς και νοσοκόμες με τις λευκές μπλούζες κι εν συνεχεία κιβώτια κλπ. υλικό που τα ξεφόρτωναν στην παραλία κι από εκεί με γερμανικά αυτοκίνητα τα μετέφεραν (όπως άκουσα) στο «Σκυλίτσειο». Ήταν όπως έλεγε ο μακαρίτης ο πατέρας μου, η γερμανική βοήθεια για τους πληγωμένους.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΘ. ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ
Συνταξιούχος Δημοσιογράφος


                                     Η ΤΥΧΗ ΤΟΥ WIRIL ΜΕΤΑ ΤΟ ΣΥΜΒΑΝ


       Μετά το βομβαρδισμό το πλοίο κατάφερε να φτάσει μέχρι την Κωνσταντινούπολη 1 Μαίου και να κάνει πρόχειρες επισκευές στη γέφυρα και το μηχανοστάσιο. Έπειτα απέπλευσε την 1 Αυγούστου 1944 ρυμουλκώντας το επίσης κτυπημένο Camelia για Σουηδία. Στις 16 Αυγούστου 1944 έφτασαν στις Αζόρες και στις 14 Σεπτεμβρίου μετά από επικό ταξίδι 7000 μιλίων με ταχύτητα 9 κόμβων αφίχθηκαν στη Σουηδία ενάντια σε όλα τα προγνωστικά.

ΤΟ BELI ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟ ΤΟ 1978 ΣΤΗ ΜΑΛΤΑ

     Το Wiril που είχε 935 τόνους εκτόπισμα ναυπηγήθηκε το 1938 στο ναυπηγείο Oresundsvarvet για λογαριασμό της εταιρίας Rederi A/B Svea. Το 1961 πουλήθηκε στη Γιουγκοσλαβία και μετονομάσθηκε σε Platak και το 1967 αγοράσθηκε από την Losinjska Plovidba και πήρε το όνομα Beli. Στις 26/12/1980 κατέπλευσε στο Σπλιτ και μπήκε στο διαλυτήριο.

ΠΗΓΕΣ:    http://www.alithia.gr