ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ, Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1829

 

Δημήτριος Υψηλάντης

Τα χαράματα της 12ης Σεπτεμβρίου του 1829,στην Βοιωτική θέση Πέτρα της Βοιωτίας,έλαβε χώρα η φερώνυμος μάχη,που επιφύλαξε για τους Έλληνες ακόμη μία λαμπρή και περιφανή Νίκη,ανάμεσα στις τόσες άλλες,κατά την διάρκεια του εννιάχρονου Αγώνα,για την Εθνική παλιγγενεσία .
Ο Δημήτριος Υψηλάντης,την 2α Σεπτ.1929,έχοντας πληροφορηθεί έγκαιρα τις προθέσεις των Τούρκων,οι οποίοι επρόκειτο να επανέλθουν στην Λάρισα προς ενίσχυση του στρατού τους,στον πόλεμο Ρωσίας-Τουρκίας,επέλεξε την στενή αυτή δίοδο,μεταξύ Θήβας και Λιβαδειάς και συγκεκριμένα από την Πέτρα μέχρι τους Βρασταμίτες,για να εμποδίσει το πέρασμα τους,από την Βοιωτία στην Θεσσαλία.
Μετά από εκνευριστική αναμονή αρκετών ημερών,το απόγευμα της 10ης Σεπτ.φάνηκε να πλησιάζει προς την Πέτρα η τούρκικη Στρατιά,που αριθμούσε περίπου 7.000 άνδρες και τέσσερα κανόνια,υπό τον Οσμάν Οτζάκ Αγά,στον οποίο υπάγονταν ο Νιτζάμ Πασάς,ως αρχηγός των τακτικών τουρκικών στρατευμάτων και του Ασλάν Μπέη Μουχουρδάρη, αρχηγού ατάκτων τουρκαλβανών.
Όπως γράφει χαρακτηριστικά στα Ενθυμήματα του ο Κασομούλης ο στρατός αυτός,«εφαίνετο μεταξύ θάμνων, τόσο πολυάριθμος,ώστε εις τους οφθαλμούς μας επαρουσιάζετο ότι ήθελεν μας καταπατήσει και διαβεί».
Οι Ελληνικές δυνάμεις αποτελούνταν από περίπου 3000 άνδρες και συγκεκριμένα από την Φρουρά του Στρατάρχη,με επικεφαλής τον Σπυρομήλιο,τα σώματα του Ευμορφόπουλου και του Γεώργιου Σκουρτανιώτη,τα τμήματα που ήλθαν από την Σαλαμίνα,δηλαδή την Β΄Χιλιαρχία του Χριστόδουλου Χατζηπέτρου,μέρος της Γ΄ με τον Στράτο και μέρος της Ζ΄,με τον Τόλιο Λάζο.
Ο Υψηλάντης κάλεσε ακόμη για ενίσχυση την Δ΄ Χιλιαρχία του Διοβουνιώτη από την Δαύλεια,την Ε΄ χιλιαρχία του Κριεζώτη από το Στεβενίκο και το σώμα του Καρατάσου από την Άμπλιανη.
Κατασκευάστηκαν έξι οχυρώματα,την θέση των οποίων μας δίνει ο Κοσομούλης σε ένα σχεδιάγραμμα της μάχης.
Στο 1ο οχύρωμα,που βρισκόταν επί κεφαλής της Πέτρας,ακριβώς πάνω από τον Δρόμο,πάνω στον απότομο Βράχο,βρισκόταν η Β΄Χιλιαρχία (450 άνδρες),υπό τον Χριστόδουλο Χατζηπέτρο.
Στον 2ο οχύρωμα,που βρισκόταν λίγο νοτιότερα (Διάσελο), τοποθετήθηκε ο Στράτος με τα λείψανα της Γ’ Χιλιαρχίας (130 άνδρες) και ο Τόλιος Λάζος με τα λείψανα της Ζ΄ Χιλιαρχίας των Μακεδόνων (150 άνδρες).
Στο 3ο οχύρωμα,που ήταν ακόμη πιο νότια,τέθηκε ο Σκουρτανιώτης με 300 Ταναγραίους.
Στο 4ο οχύρωμα,πάνω από την Πέτρα,ήταν ο Διοβουνιώτης με ολόκληρη της Χιλιαρχία του (700 άνδρες).
Η φύλαξη του 5ου Οχυρώματος,ανατέθηκε σε τμήμα της Φρουράς του Στρατάρχη,υπό τον Σπυρομήλιο.
Το 6ο οχύρωμα ανατέθηκε στον Ευμορφόπουλο με 250 άνδρες,ενώ ο Υψηλάντης με το επιτελείο του παρέμεινε στην Μονή Αγίου Νικολάου . Τέλος,ένα τμήμα 300 ανδρών με επικεφαλής τον Σουλιώτη Οπλαρχηγό Γιάννη Μπαϊρακτάρη,έμεινε στην Μονή Παναγιάς μέσα στο Δάσος του Βουνού Ζαγαρά (Ελικών),στον Πύργο των Βρασταμιτών,ενώ το ιππικό υπό τον Χατζηχρήστο,τοποθετήθηκε ακόμη πιο πίσω στο δρόμο προς το χωριό Σουληνάρι.
Όπως μπορεί να αντιληφθεί κανείς,από την περιγραφή της Μάχης υπό τον Κασομούλη,η τοποθεσία είχε οργανωθεί αμυντικά σε όλο το πλάτος και σε αρκετό βάθος και μάλιστα σε δύο γραμμές αμύνης.
Από τα οχυρώματα,τα με αριθμό 1,2,3 και 4,βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή της επίθεσης,από την Πέτρα μέχρι το χωριό Βρασταμίτες και τα υπόλοιπα δύο,στην πίσω γραμμή,ενώ είχαν προβλεφθεί εφεδρείες ανάμεσα στις οποίες και ιππικό.
Επίσης το ηθικό των Ελλήνων στρατιωτών ήταν αρκετά καλό,γιατί οι άνδρες είχαν συνειδητοποιήσει την σοβαρότητα της κατάστασης.
Οι Τούρκοι από την πρώτη στιγμή έδειξαν περιφρόνηση προς τις ολιγάριθμες Ελληνικές δυνάμεις.

Τό μνημείο μέ τήν προτομή τοῦ Πρίγκηπος (viotia.blogspot.gr)

Τα χαράματα της 12ης Σεπτεμβρίου,το σύνολο των τουρκικών δυνάμεων κινήθηκε εναντίων των Ελληνικών οχυρωμάτων.Μόλις δόθηκε το σύνθημα της επίθεσης,οι τούρκοι του Ασλάνμπεη επιτέθηκαν με αλλαλαγμούς, υπό τους ήχους τυμπάνων και σαλπίγγων,με μανία και κανονιοβολισμούς, με τους ιππείς διηρημένους σε δύο μέρη και τον στρατόν επίσης σε δύο και ο κύριος όγκος τους έπεσε κατά των τριών πρώτων οχυρωμάτων δηλαδή Πέτρας, Διάσελου και ιδιαίτερα στο μέρος που υπεράσπιζε ο Σκουρτανιώτης, με Ταναγραίους και Δερβενοχωρίτες.
Οι στιγμές ήσαν καθοριστικές.Οι Τούρκοι έφθασαν μέχρι το οχυρό του Σκουρτανιώτη,έτοιμοι να εισπηδήσουν σ’αυτό.Οι Δερβενοχωρίτες και Ταναγραίοι,που υπεράσπιζαν το οχυρό,πυροβολούσαν αδιαλείπτως και απέκρουαν με τα σπαθιά όσους είχαν προχωρήσει «μέχρι των χειλών του Προμαχώνα».
Ο Γ. Σκουρτανιώτης, για άλλη μια φορά,αναδεικνύεται περίτρανα άξιος ηγέτης και λαμπρός πολεμιστής. Η γενναία αντίσταση του επί δύο ώρες, έδωσε καιρό στα εφεδρικά Τμήματα Διοβουνιώτη και Κριεζώτη να τον Βοηθήσουν.
Οι τούρκοι αναχαιτίσθηκαν σε όλα τα σημεία και αφού άφησαν πολλούς νεκρούς,ματαιώθηκε το εγχείρημα τους, καθώς κατάλαβαν ότι η προσπάθεια τους να διασπάσουν την γραμμή των Ελλήνων ήταν μάταιη και αναγκάστηκαν έτσι να υπογράψουν συνθήκη με τον Έλληνα Αρχιστράτηγο. Αν έσπαγε ο προμαχώνας του Σκουρτανιώτη τα πράγματα σίγουρα θα ήσαν διαφορετικά στην έκβαση της μάχης.
Στην προφορική μας παράδοση έμεινε η γενναία αντίσταση του Σκουρτανιώτη,την οποία καταμαρτυρεί και ο Κοσομούλης στα Ενθυμήματα του.
Λέγεται μάλιστα από υπερήλικες του χωριού μας ότι ο Σκουρτανιώτης αφηνιασμένος και διαπιστώνοντας στο τέλος της μάχης την κωλυσιεργία των εφεδρικών Τμημάτων, λογομάχησε και απείλησε τον ίδιο τον Υψηλάντη και μάλιστα στην συνέχεια κατ΄απαίτηση του μπήκε στην συμφωνία παράδοσης και το Ζητούνι (Λαμία).

Η Μάχη της Πέτρας, παρότι δεν επέφερε την τελειωτική ήττα του εχθρού, αποτελεί οπωσδήποτε λαμπρή νίκη των ελληνικών όπλων. Το ηθικό των Τούρκών καταρρακώθηκε, ενώ δεν πέτυχαν και τον στόχο τους να διαβούν το στενά. Οι απώλειες και από τις δύο πλευρές δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλες. Οι Έλληνες είχαν 3 νεκρούς και 12 τραυματίες, ενώ οι Τούρκοι άφησαν στο πεδίο της μάχης περίπου 100 νεκρούς και 4 σημαίες.
Την επομένη της μάχης (13 Σεπτεμβρίου) ο τούρκος διοικητής Οσμάναγας Ουτσιάκαγας, που ενδιαφερόταν να εκτελέσει τις διαταγές της Πύλης και να βρεθεί στη Θράκη, προσφέρθηκε να συνθηκολογήσει με τους Έλληνες, προκειμένου να περάσει τα στενά της Πέτρας. Οι Έλληνες δέχθηκαν, υπό τον όρο να παραδώσουν την περιοχή από τη Λειβαδιά ως τις Θερμοπύλες και την Αλαμάνα. Έπειτα από διαπραγματεύσεις που κράτησαν όλη τη μέρα, η συνθήκη υπογράφηκε τη νύχτα της 13ης προς τη 14η Σεπτεμβρίου.
Οι Τούρκοι θα παραχωρούσαν όλη την Ανατολική Στερεά Ελλάδα, εκτός από την Αθήνα και τη Χαλκίδα. Οι Έλληνες, από την πλευρά τους, ανέλαβαν την υποχρέωση να αφήσουν τον εχθρό να διέλθει ακωλύτως από το στενό της Πέτρας. Και εκτέλεσαν στο ακέραιο τα συμφωνηθέντα το πρωί της 14ης Σεπτεμβρίου 1829. Την ίδια ημέρα οι ηττημένοι του ρωσσοτουρκικού πολέμου, Τούρκοι, υπέγραφαν τη συνθήκη της Ανδριανουπόλεως με την οποία ουσιαστικά αναγνώριζαν την ανεξαρτησία της Ελλάδας.
Η Μάχη της Πέτρας έχει ιδιαίτερη αξία, γιατί ήταν η πρώτη και μοναδική φορά κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του '21, που μία επίλεκτη τουρκική στρατιά συνθηκολόγησε επί του πεδίου της μάχης.

ΠΗΓΗhttp://averoph.wordpress.com
            http://www.sansimera.gr