Πέμπτη 25 Ιουλίου 2013

ΟΙ ΣΥΜΜΑΧΟΙ ΒΟΜΒΑΡΔΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

Συμμαχικοί βομβαρδισμοί Ηρακλείου (Απρίλιος-Σεπτέμβριος 1942)

Του Γιώργου Καλογεράκη*

Α. Εισαγωγή

Μεταξύ των χιλιάδων εγγράφων που περιέχονται στο Αρχείο Γερμανικής Στρατιωτικής Διοικήσεως Κρήτης, που φυλάσσεται στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης στα Χανιά, βρίσκεται και το παρακάτω έγγραφο της Διοίκησης Χωροφυλακής Ηρακλείου.

Ο Διοικητής, Υπομοίραρχος και αρεστός των αρχών κατοχής Ιωάννης Πολιουδάκης, κάνει γνωστό στο Νομάρχη Ηρακλείου Εμμανουήλ Ξανθάκη τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς που δέχτηκε η πόλη αλλά και η ύπαιθρος του Νομού (καθώς και τα αποτελέσματα αυτών των βομβαρδισμών), το χρονικό διάστημα από Απρίλιο έως Σεπτέμβριο 1942.

Μια κρίσιμη χρονικά περίοδο όπου οι επιχειρήσεις στο μέτωπο της Κυρηναϊκής βρισκόταν στο αποκορύφωμά τους με τα στρατεύματα του Στρατάρχη Ρόμελ να δίνουν τον ύστατο αγώνα για κατάληψη της Αιγύπτου. Στόχοι των συμμαχικών βομβαρδισμών, όπως προκύπτουν από την ανάγνωση του εγγράφου ήταν το Ηράκλειο, (λιμάνι και αεροδρόμιο), καθώς επίσης το Καστέλλι Πεδιάδος (αεροδρόμιο) και τα χωριά Πισκοπιανό και Μάλλια.

Το έγγραφο, (ανεξήγητα), δεν περιέχει πληροφορίες για βομβαρδισμούς στην περιοχή του Τυμπακίου όπου βρισκόταν το αεροδρόμιο που κατασκεύαζαν πυρετωδώς οι Γερμανοί και που γνωρίζω ότι το παραπάνω διάστημα Απριλίου-Σεπτεμβρίου 1942 βομβαρδίστηκε κι αυτό ανηλεώς από τη συμμαχική αεροπορία. Μία εξήγηση που μπορώ να δώσω είναι ότι από τους βομβαρδισμούς του αεροδρομίου Τυμπακίου ίσως να μην υπήρξαν θύματα μεταξύ των Ελλήνων πολιτών τη συγκεκριμένη περίοδο.

Και βέβαια να θυμίσω και τα σαμποτάζ των αεροδρομίων Καστελλίου Πεδιάδος (7 Ιουνίου 1942) και Ηρακλείου (13 Ιουνίου 1942 .

…………………………………………………………………………………………..



Β. Το άγνωστο έγγραφο

του Αρχείου Γερμανικής Στρατιωτικής Διοικήσεως Κρήτης



Εν Ηρακλείω τη 5 Ο/βρίου 1942

ΠΡΟΣ

ΤΗΝ ΝΟΜΑΡΧΙΑΝ

ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

ΕΝΤΑΥΘΑ

Λαμβάνω την τιμήν εις εκτέλεσιν προφορικής διαταγής Υμών, ν’αναφέρω ότι, από της καταλήψεως της Νήσου παρά των Γερμανικών Στρατευμάτων μέχρι σήμερον ερρίφθησαν εις διαφόρους περιφερείας του Νομού Ηρακλείου βόμβαι παρ’ Αγγλικών Αεροπλάνων, έχουσαι ως αποτέλεσμα τον θάνατον ή τον τραυματισμόν των κάτωθι ατόμων

1) Την νύκτα της 29-30 Μαίου ε.ετ. έξωθι του χωρίου Πισκοπιανό-Πεδιάδος, με αποτέλεσμα τον φόνον του Δημητρίου Αντωνίου Παρλαμά και τον τραυματισμόν του Μιχαήλ Εμμανουήλ Μουντράκη κατοίκων Πισκοπιανού, επίσης εφόνευσαν ένα βουν και μίαν αγελάδα μετά του μόσχου της.

2) Την 16-17 Απριλίου ε.ετ. 8 βόμβαι έξωθι του χωρίου Μάλια με αποτέλεσμα τον θάνατον του Ευαγγέλου Ιωάν. Δερμιτζάκη κατοίκου Μαλλίων και τον τραυματισμόν 3 ατόμων των οποίων τα ονοματεπώνυμα εισί άγνωστα.

3) Την 13-14 Ιουνίου ε.ετ. εν τη ενταύθα Πόλει ερρίφθησαν 5 βόμβαι α) Επί της οδού Ιωάννου Μεταξά εις την οικίαν Μιχαήλ Καβαλλάκη β) Θερινόν κινηματογράφον «Απόλλων» γ) Επί της οδού Καγιαμπή εις οικίαν Εμμ. Ξανθάκη της οποίας η στέγη κατέρρευσεν δ) Επί της οδού Κουρμούληδων εις τας οικίας Κων/νου Κουβίδου και Ιωσήφ Φραγκουλάκη και ε) Έναντι οδοντοϊατρείου Λογιάδου επί της οδού Αγίου Μηνά, τραυματισθέντων ελαφρώς των α) Εμμ. Ξανθάκη β) Ουρανία Εμμ. Ξανθάκη γ) Βασιλείου Ι. Βαρούχα δ) Ζαχαρία Δασκαλάκη και ε) Κατίνα αγνώστου επωνύμου ήτις ανεχώρησεν αμέσως δι’άγνωστον διεύθυνσιν. Υλικαί ζημίαι ελάχισται επροξενήθησαν

4) Την 10-11 Ιουλίου ε.ετ. εις την περιφέρειαν Καστελλίου Πεδιάδος, με αποτέλεσμα τον φόνον 5 ατόμων α) Εμμανουήλ Αγγουριδάκη του Νικ. κατοίκου Σκλαβεροχωρίου-Πεδιάδος β) Αικατερίνης Ν. Παπαδάκη κατοίκου Γαλενιανού Πεδιάδος γ) Εμμ. Κ. Μαρκογιαννάκη κατοίκου Σκλαβεροχωρίου-Πεδιάδος δ) Ανθή χήρα Κων/νου Σέγκου κατοίκου Καρδουλιανού-Πεδιάδος
B24  Liberator

ε) Αγγελική σύζ. Εμμ. Εργαζάκη κατοίκου Βαρβάρου Πεδιάδος, ελάχιστοι υλικαί ζημίαι επροξενήθησαν.

5) Την 24-25 Ιουλίου ε.ετ. εις την περιφέρειαν του Συνοικισμού Αγίου Ιωάννου Ηρακλείου με αποτέλεσμα τον τραυματισμόν α) των Φωτούλας θυγ. Χρ. Ζαμπετάκη και β) Θεοδώρας Χρ. Ζαμπετάκη κακτοίκων Αγίου Ιωάννου και την καταστροφήν ελαιώνος και οικιών

6) Την 25-26 Ιουλίου ε.ετ. εις συνοικισμούς Κατσαμπά και Φορτέτσας με αποτέλεσμα τον φόνον α) των Σπυρίδωνος Κυριακάκη ή Βλάχου κατοίκου Κατσαμπά και β) Μιχαήλ Νταγιάση κατοίκου Φορτέτσας και τον τραυματισμόν των α) Εμμανουήλ Πουλάκη κατοίκου Κατσαμπά και β) Κων/νου Νταγιάση κατοίκου Φορτέτσας, υλικαί ζημίαι επροξενήθησαν εις ελαιόδενδρα

7) Την αυτήν νύκτα εις Συνοικισμόν Γάζη, άνευ θυμάτων, προξενήσασαι μόνον υλικάς ζημίας εις αμπελώνας και ελαιόδενδρα

8) Την 21-22 Αυγούστου ε.ετ. εις το προάστιον Φορτέτσας με αποτέλεσμα τον φόνον των α) Ελένης συζ. Μιχαήλ Πουλή κατοίκων Αγίου Ιωάννου και β) τον τραυματισμόν του Νικολαόυ Σκαρβέλη κατοίκου Μεσαμπελή, υλικαί ζημίαι επροξενήθησνα εις ελαιόδενδρα και αμπέλους

9) Την 1-9-42 και ώραν 18.30 εις τον λιμένα της ενταύθα Πόλεως φονευθέντων των α) Νικολάου Σταμπουλή κάτοικος Κατσαμπά β) Μιχαήλ Α. Ιατρίδης κάτοικος Ηρακλείου γ) Αντώνιος Καρεφυλάκης ή Κουμπαράκης κάτοικος Ηρακλείου και δ) Εργάτης αγνώστου ταυτότητος εκ Πειραιώς και ετραυματίσθησαν οι α) Γιανουδάκης Εμμανουήλ του Νικολάου κάτοικος Χρυσοπηγής β) Γενετζάκης Δημήτριος του Γεωργίου κάτοικος Ηρακλείου

γ) Ψαράκης Χαρίδημος του Μιχαήλ κάτοικος Ηρακλείου δ) Κουμιώτης Παναγιώτης του Απόστολου κάτοικος Ηρακλείου ε) Πυρομάλης Μηνάς του Εμμανουήλ κάτοικος Ηρακλείου στ) Φανουράκης Νικόλαος του Ιωάννου κάτοικος Άκρη-Τάμπηας ζ) Γιαμπάνης Ιωάννης του Αντωνίου κάτοικος Άνδρου Κυκλάδων. Ωσαύτως ετραυματίσθησαν ελαφρώς οίτινες αφού επεδέθησαν τα τραύματά των ανεχώρησαν δι’άγνωστον διεύθυνσιν

10) Την 29-9-42 εν τη ενταύθα Πόλει ερρίφθησαν 5 βόμβαι με αποτέλεσμα

Ι) την κατάρρευσιν τελείως της οικίας της Ερασμίας συζ. Εμμανουήλ Σπινθουράκη οδός Βλαστών και τον φόνον των υπηρετριών αυτής α) Φιλίας θυγ. Ευαγγέλου Ανδρουλάκη εξ Ηρακλείου και β) Άννης Σφακιανάκης κατοίκου Νίθαυρης-Ρεθύμνης

2) Την κατάρρευσιν τελείως της οικίας της Μαρίας χήρας Μιχαήλ Γεωργιάδου οδός Βλαστών και τον φονον των θυγατέρων αυτής α) Ερασμίας β) Ελένης και γ) της υπηρετρίας αυτής Ειρήνης Στεφάνου Βλασάκη

κατοίκου Αστρακών Πεδιάδος

3) Την κατάρρευσιν της οικίας του Γεωργίου Μαυροειδή επί της οδού

Αγιοστεφανιτών

4) Την κατάρρευσιν της οικίας του Ιωάννου Χριστάκη επί της οδού Αγιοστεφανιτών

5) Την κατάρρευσιν της αποθήκης Αριστ. Αντ. Μιχελιδάκη επί της οδού Βλαστών

6) Την ημικατάρρευσιν της οικίας της Πηνελόπης χήρας Π. Μαθιουδάκη επί

της οδού Χάνδακος

7) Την κατάρρευσιν της οικίας του Αντωνίου Γεωργίου Μαθιουδάκη επί της

οδού Ανδρεόυ Κρήτης και τον φόνον των α) Αντωνίου Γ. Μαθιουδάκη και β) Μαρίας Αλεξ. Ψαράκη.

Επίσης ετραυματίσθησαν άτομα τινα ελαφρώς τα ονοματεπώνυμα των οποίων δεν εξακριβώθησαβν δι’ότι αφού επιδέθησαν ανεχώρησαν δι’άγνωστον δι’ευθυνσιν]



Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ

Ι. ΠΩΛΙΟΥΔΑΚΗΣ ΥΠΟΜ/ΡΧΟΣ

………………………………………………………………………………………….



Γ. Βομβαρδισμοί πόλεως

Ηρακλείου

Στην πόλη του Ηρακλείου στόχοι των συμμαχικών αεροσκαφών ήταν το λιμάνι που ήταν σταθμός ανεφοδιασμού των εχθρικών νηοπομπών με προορισμό τη Μέση Ανατολή, το αεροδρόμιο, με εκατοντάδες πτήσεις καθημερινά και διάφορα σημεία της πόλης που υπήρχε συγκέντρωση Γερμανών στρατιωτών όπως η Φορτέτσα, τα Καμίνια, ο Αη-Γιάννης, η Κνωσός, τα Σπήλια, ο Κατσαμπάς κλπ. Είναι φυσικό λοιπόν οι βόμβες των συμμαχικών αεροσκαφών να είχαν διασπορά σ’ολόκληρη την πόλη και έτσι δικαιολογούνται τα πολλά θύματα που διαβάζουμε στο έγγραφο. Οι πιλότοι εξ’άλλου των συμμαχικών αεροπλάνων πολλές φορές δεν γνώριζαν την περιοχή βομβαρδισμού και το πρόβλημα γινόταν ακόμα μεγαλύτερο όταν οι επιχειρήσεις ήταν νυχτερινές.
Bristol beaufighter

Μεταξύ των θυμάτων του βομβαρδισμού της 29ης Σεπτεμβρίου 1942 διαβάζουμε και το όνομα της Ειρήνης Στεφάνου Βλασάκη από το χωριό Αστρακοί Πεδιάδος. Η Ειρήνη ήταν ένα από τα δέκα παιδιά της οικογένειας του Στέφανου Βλασάκη. Η δεκαεννιάχρονη Ειρήνη δούλευε υπηρέτρια της οικογένειας Γεωργιάδου όταν στις 29 Σεπτεμβρίου 1942 έπεσε η βόμβα και γκρέμισε το σπίτι των Γεωργιάδηδων στην οδό Βλαστών της πόλης του Ηρακλείου. Σκοτώθηκε η Ειρήνη και τα δυο παιδιά της οικογένειας Γεωργιάδου Ερασμία και Ελένη. Τάφηκαν και οι τρεις κοπέλες μαζί στο ναό του Αγίου Κωνσταντίνου Ηρακλείου. Οι βόμβες είχαν μετατρέψει τα κορμιά των κοριτσιών σε άμορφες μάζες, κάνοντας αδύνατη την εξακρίβωση των ταυτοτήτων της κάθε μιας κοπέλας. Η μητέρα της Ειρήνης κάθε μέρα πήγαινε με τα πόδια από το χωριό της Αστρακοί Πεδιάδος στον Άγιο Κωνσταντίνο και άναβε το καντηλάκι της κόρης της. Πέρασαν χρόνια πολλά και τα δάκρυα δεν έλεγαν να φύγουν από τα μάτια της πονεμένης μάνας. Ώσπου μια νύχτα, (σύμφωνα με διήγηση της οικογένειας Βλασάκη), ονειρεύτηκε η χαροκαμένη μάνα το παιδί της Ειρήνη, η οποία την παρακάλεσε να πάψει πια το κλάμα για να μπορέσει να βρει τη γαλήνη. Κι έτσι έγινε.

Να σημειώσω ότι φωτογραφίες με τα θύματα του βομβαρδισμού του λιμένα Ηρακλείου Σταμπουλή Νικολάου και Καρεφυλάκη Αντωνίου την 1η Σεπτεμβρίου 1942 διασώζονται σήμερα στο αρχείο του Ο.Λ.Η. σε ονομαστική κατάσταση των εργατών την περίοδο της Κατοχής.

………………………………………………………………………………………….



Δ. Βομβαρδισμοί Καστελλίου Πεδιάδος

Για την περιοχή Καστελλίου Πεδιάδος τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς περιγράφει ένας αυτόπτης μάρτυρας, νεαρός τότε, ο σημερινός Καστελλιανός γιατρός Κλεάνθης Βεληβασάκης στο βιβλίο του «Προσκύνημα στις ρίζες, σελ. 88-90»

…επειδή απαγορευόταν η κυκλοφορία τη νύχτα και δεν μπορούσαμε, ούτε στα καταφύγια να τρέξουμε κατά τους συχνούς, άλλωστε συμμαχικούς βομβαρδισμούς του αεροδρομίου, οι Καστελλιανοί, αλλά και οι κάτοικοι των πέριξ του αεροδρομίου χωριών του κάμπου ανηφόριζαν με τη δύση του ήλιου στα ορεινά χωριά προς τον Αφέντη και την Κάτω Ρίζα…

…ήταν τόσο συχνές οι συμμαχικές αεροπορικές επιδρομές, που ο κόσμος έφτασε στο σημείο να ξεχωρίζει τα συμμαχικά αεροπλάνα, από τα γερμανικά, από τον ήχο και μόνο. Κι όταν κάποτε έπεσαν βόμβες από αεροπλάνα με…Γερμανικό ήχο, διαδόθηκε την επομένη, ότι ήταν πράγματι γερμανικό, που είχε περιέλθει σε συμμαχικά χέρια…

…στο αεροδρόμιο του Καστελλιού, σημαντική βάση αεροπορικής στήριξης και ανεφοδιασμού του AFRICA CORPS, στις προς ανατολάς, ιδίως επιχειρήσεις του, οι βομβαρδισμοί από τα συμμαχικά αεροπλάνα ήσαν κυρίως νυχτερινοί, χωρίς να σπανίζουν και οι της ημέρας…

..ξεχωρίζουν, έτσι δύο περίοδοι εντατικοποίησης των βομβαρδισμών του Μαΐου-Ιουνίου 1942 και η άλλη 8 μήνες αργότερα…

…κατά τις επιδρομές με το φως της ημέρας, ενώ πολλές φορές τα αεροπλάνα περνούσαν πάνω από ιταλοκρατούμενες περιοχές (Λασίθι), που θα μπορούσαν να προειδοποιήσουν σχετικά τους Γερμανούς στο αεροδρόμιο, εν τούτοις, πρώτα βλέπαμε να ξεπροβάλλουν τα συμμαχικά αεροπλάνα από την κορυφογραμμή του Αφέντη κι από κει ν’αφήνουν τις βόμβες, που μας έρχονταν αστράφτοντας στον ήλιο κι ύστερα ακούγαμε τη σειρήνα του συναγερμού…

…μόλις οι Γερμανοί άκουγαν συναγερμό έτρεχαν ακάθεκτοι στα καταφύγια, από τα οποία ξεχνούσαν να βγουν.

Εμείς, οι σκλάβοι τους, ασφαλείς στα ορεινά χωριά, όπου διανυκτερεύαμε, πεταγόμαστε από τα κρεβάτια μας στις ταράτσες και τα χωματένια δώματα ή στα προ του αεροδρομίου υψώματα με το πρώτο άκουσμα συναγερμού ή του γνώριμου μας πια ήχου των συμμαχικών αεροπλάνων και απολαμβάναμε(!) κυριολεκτικά το μεγαλειώδες πανόραμα των βομβαρδισμών.

Πανευτυχείς για το χαλασμό και την πύρινη κόλαση του εχθρού και χωρίς ίχνος τύψεων για την τέρψη που αισθανόμαστε, τα δεχόμαστε σαν σωσίβια ψυχολογικά…

………………………………………………………………………………………….



Ε. Βομβαρδισμοί Πισκοπιανού και Μαλλίων

Στο έγγραφο του Ιωάννου Πολιουδάκη διαβάζουμε για δύο βομβαρδισμούς στο χωριό Πισκοπιανό (στις 29-30 Μαΐου 1942) και Μάλλια (στις 16-17 Απριλίου 1942). Για να καταλάβουμε το πώς συνέβη κι έπεσαν οι συμμαχικές βόμβες στα χωριά αυτά, θα ανατρέξω σε δυο έγγραφα-δελτία πληροφοριών από το αρχείο της Ανεξάρτητης Ομάδος Ανωγείων. Το πρώτο έχει ημερομηνία 30.8.1942 με την υπογραφή του Αρχηγού Ανωγείων Στεφανογιάννη και το δεύτερο έχει ημερομηνία 25.1.1943.

Έγγραφο 30.8.1942

Αεροδρόμια. Μάλεμε-Χανιά. Υπέρ τα εκατόν μεταγωγικά αεροπλάνα ευρίσκονται εν κινήσει εις το αεροδρόμιον δια μεταφοράν Ιταλικού και Γερμανικού Στρατού. Επιστρέφουν το βράδυ, τίθενται στο Κέντρον του αεροδρομίου και ελάχιστα στα καταφύγια. Καταδιωκτικά δεν υπάρχουν ούτε βομβαρδιστικά.

Είναι ανάγκη να ληφθούν μέτρα συντομότατα η κίνησις αυτή έχει αυξηθεί τελευταίως εξαιρετικά.

Ρεθύμνης. Ελαχίστη κίνησις, υπάρχοντα 2 έως 3 αεροπλάνα μεταγωγικά, στρατιωτική κίνηση ουδεμία.

Ηράκλειον. Δεν γνωρίζω πολλά, πάντως πολλά καταδιωκτικά και βομβαρδιστικά, λίγα μεταγωγικά. Ανάγκη επιχειρήσεων.

Καστέλλι. Πολλά καταδιωκτικά και βομβαρδιστικά, εις τους περιφερειακούς δρόμους έγινε καμουφλάρισμα του αεροδρομίου με κόκκινο χώμα σε τμήματα με ασβέστη, παρουσιάζουν ψεύτικους δρόμους και με λάδι πίσας, μαύρο τα δένδρα.

Σούδα. Ήλθε νηοπομπή, επειδή δεν έβλεπα καλά δεν διέκρινα μεταξύ αυτών βενζινόπλοια αν υπάρχουν. Πάντως εν συνόλω 15 κομμάτια. Λέγεται ότι σπεύδει ταχύτατα να μεταφέρει στρατεύματα εις Λιβύην δια να αρχίσει επιχειρήσεις. Λέγουν οι τραυματίαι ότι το νερό τους έχει αποδεκατίσει, είναι σε άσχημα χάλια. Κύρια αποστολή (από Χανιά αεροδρόμια και Σούδα) να ενεργήσετε συντόμως. Νέα άλλα θα έχετε συντόμως. 30-8-42

Από πληροφορίας άλλων

Ηρακλείου. Μεταξύ Γουρνών και Ασυρμάτου οι Γερμανοί διόρθωσαν ψεύτικο αεροδρόμιο με όλα τα ψεύτικα κομφόρ, ψεύτικον φωτισμό και ψεύτικα αεροπλάνα.

Το ηθικόν των Γερμανών είναι τελείως …. Ο πρώην Φρούραρχος Ηρακλείου λέγεται ότι ετουφεκίσθη, ο δε υποφρούραρχος Όττο και υπασπιστής Σμιθ εκλήθησαν επειγόντως εις Χανιά μεθ’άλλων πολλών κατηγορούμενοι δι υποθέσεις σοβαράς.

Μάρτυρες αυτόπται παρετήρησαν ασυνήθη κίνησιν μεταφοράς πολεμικού υλικού βενζίνης και επίπλων εις τα αεροδρόμια Τυμπακίου και Καστελλίου.

Οι ηλεκτροτεχνίται του αεροδρομίου Τυμπακίου εσταμάτησαν ελλείψει υλικών, … οι τεχνίται κρατούνται ακόμη.

Εξ’άλλων πληροφοριών συνάγεται ότι εξ’όλων των αεροδρομίων καθημερινώς απογειώνονται μεταγωγικά αεροπλάνα μεταφέροντα πολεμικά υλικά, στρατόν και ότι αναγκαίον και ότι υπάρχει βασιμότης ότι συντόμως πρόκειται να γίνη επίθεση εις την Λιβύην όλαι δε αι πληροφορίαι συμπίπτουν ότι αύτη θα εκδηλωθή το πρώτον 10ήμερον του προσεχούς Σεπτεμβρίου.

Έγγραφο 25.1.1943

…αποστέλλεται απλούν πρόχειρον σχεδιάγραμμα λιμένος Χερσονήσου κειμένου περί τα 25 χιλιομ. Ανατολικώς Ηρακλείου. Εις την πλησίον του λιμένος περιοχήν υπάρχουν ανεμόμυλοι και πέριξ αυτών ακουστικά μηχανήματα, ασύρματος, επάκτια και αντιαεροπορικά πυροβολεία. Ο λιμήν Χερσονήσου και τα πλησίον χωρία έχουν εκκενωθή από τον πληθυσμόν και διαμένουν Γερμανοί και Ιταλοί. Οι τελευταίοι ούτοι κατέχουν την Ανατολικήν περιοχήν μέχρι του χωρίου Μάλλια και υπερβαίνουν τους πέντε χιλιάδας άνδρας. Έναντι και ανατολικώς του νεκροταφείου Ηρακλείου (Άγιος Κωνσταντίνος) έξωθι της πόλεως Ηρακλείου και αριστερά της οδού Ηρακλείου-Κνωσσού εις απόστασιν 200-300 μέτρων από την εκκλησίαν εις το εκεί ελαιόφυτον έχει γίνη συσώρευσις πυρομαχικών ιδίως αντιαεροπορικών βλημάτων. Γερμανοί μεταφέρονται εις Ιεράπετραν δι’αμυντικήν οχύρωσιν και αντιμετώπισιν αποβατικής ενεργείας.

23- 1-43. Λιμένα Ηρακλείου αφίχθησαν πέντε πλοία μεταφέροντα στρατόν κυρίως Ιταλούς, αυτοκίνητα, μεταγωγικά και πολεμικόν υλικόν. Μετακινήσεις στρατού πολλαί, αναχωρούν εκτός της Κρήτης και ισάριθμοι αφικνούνται εξ Ηπειρωτικής Ελλάδος. Δύναμις Κρήτης, σοβαρά υπολογίζεται εις 150.000 άνδρας. Ηθικόν μειομένον αισθητώς. Παραλλήλως διακηρύσσουν ότι θα υπερασπισθούν την Κρήτην μέχρις ενός. Πονούν τους πολλούς νεκρούς των και θα διατηρήσουν την κατοχήν της Κρήτης αμυνόμενοι ως εις πάτριον έδαφος. Η οχύρωσις της Νήσου είναι σοβαρά και επιμελής, ακόμη επί της οδού Ηρακλείου-Βιάνου και πλησίον της Βιάνου διέτρησαν εις μίαν στενωπόν βράχον και ετοποθέτησαν πυροβόλα. Τα αντιαεροπορικά πυροβόλα εις τας υποδειχθείσας προ καιρού θέσεις επληρώθησαν και εγκαταστάθησαν τέσσερα νέα δυτικώς της πόλεως, αμέσως Ν.Δ. του εργοστασίου Ραφιναρίας περί τα 600 μέτρα Δ. της Πύλης Χανίων.

Μικρόν αεροδρόμιον παρά την Κνωσσόν κατασκευάζεται εσπευσμένως.

Ανατολικώς της πόλεως Ηρακλείου περί το 10ον χιλιόμετρον νοτίως της προς Νεάπολιν οδού και επί της κορυφής του βουνού «Κακόν όρος» έχουν τοποθετηθή δέκα στύλοι επί των οποίων έχουν εγκατασταθεί φώτα τα οποία άμα τη προσεγγίσει Αγγλικών αεροπλάνων ανάπτουν. Εκ τούτου παραπλανώνται τα αεροπλάνα και βομβαρδίζουν το εικονικόν αεροδρόμιον εις τις Γούβες και ούτω κατά τους τελευταίους βομβαρδισμούς ουδεμία ζημία επροξενήθη εις το αεροδρόμιον Ηρακλείου διότι τα αεροπλάνα παραπλανηθέντα εβομβάρδισαν το εικονικόν αεροδρόμιον Γουβών. Εις την παραπλάνησιν τούτου συντελεί και το εξής γεγονός. Εις την Νήσον Δία υπάρχει φανός, ούτος άμα τη προσεγγίσει αεροπλάνων εις Κρήτην σβύνη και ανάπτεται άλλος φανός εις μικρόν τι νησίδιον κείμενον πλησίον της προς την θάλασσαν προβολής του Κακού όρους δεσπόζοντος του εικονικού αεροδρομίου Γουβών.

Εντός της πόλεως Ηρακλείου οι Γερμανοί ασκούνται εις οδομαχίας και αφήνουν να σχηματισθή η εντύπωσις ότι επίκεινται επιχειρήσεις εις Κρήτην δι αποβάσεως των Άγγλων, προσκαλούν δε τον λαόν να μείνει ουδέτερος διότι θα καταστρέψωσι το παν και ουδόλως είναι διατεθειμένοι ν’απομακρυνθούν της Κρήτης η οποία τους είναι απαραίτητος δια τον έλεγχον των μεταξύ Σουέζ-Γιβραλτάρ Αγγλικών θαλασσίων συγκοινωνιών...

Κάποια λοιπόν από τα συμμαχικά αεροσκάφη εβομβάρδιζαν το εικονικό αεροδρόμιο στις Γούβες με αποτέλεσμα να πέσουν κατά λάθος βόμβες και στα κοντινά χωριά Μάλλια και Πισκοπιανό με θύματα το Δημήτριο Αντωνίου Παρλαμά και το Βαγγέλη Ιωάννου Δερμιτζάκη.

Δημήτριος Αντωνίου Παρλαμάς – Πισκοπιανό: Τη νύχτα της 29ης-30ης Μαΐου 1942 συμμαχικές βόμβες έπεσαν στο χωριό Πισκοπιανό Πεδιάδος. Από το βομβαρδισμό σκοτώθηκε ο νεαρός Δημήτριος Παρλαμάς του Αντωνίου και τραυματίστηκε στο χέρι ο Μουντράκης Μιχάλης ή Μελής. Οι βόμβες σκότωσαν και πολλά οικόσιτα ζώα.

Βαγγέλης Ιωάννου Δερμιτζάκης – Μάλλια : Τη νύχτα της 16ης Απριλίου 1942 βόμβες έπεσαν στο χωριό Μάλλια Πεδιάδος. Τρεις απ’αυτές δεν εξεράγησαν. Ο Βαγγέλης Δερμιτζάκης πλησίασε μαζί με άλλους χωριανούς του τη μία απ’αυτές η οποία ανεφλέγη ξαφνικά με αποτέλεσμα τον ακαριαίο θάνατό του. Τρεις άλλοι συγχωριανοί του τραυματίστηκαν ελαφρύτερα. Όπως μαρτυρεί η αδερφή του, την ώρα της τελετής της κηδείας του αδελφού της εξεράγη και η δεύτερη βόμβα και όταν η επικήδεια πομπή έφτανε στο νεκροταφείο των Μαλλίων ανατινάχτηκε και η τρίτη.

………………………………………………………………………………………….



ΣΤ. Επίλογος

Η κατάληψη της Κρήτης από τις ναζιστικές-φασιστικές δυνάμεις κατοχής επέφερε πολλά δεινά στον τόπο μας. Εκτελέσεις, στρατόπεδα συγκέντρωσης και καταναγκαστικής εργασίας, ξυλοδαρμοί, φυλακίσεις, αρπαγές προϊόντων, εξαναγκασμός σε υποχρεωτική εργασία-αγγαρείες, επιτάξεις, απαγορεύσεις κυκλοφορίας, τρομοκρατία και φόβο, προσβολές και εξαθλίωση του πληθυσμού. Σ’όλα αυτά προστίθονταν και οι καθημερινοί συμμαχικοί βομβαρδισμοί. Τα αποτελέσματά τους ήταν κι αυτά δυσβάσταχτα. Ανθρώπινες απώλειες, απώλειες οικόσιτων ζώων, μετατροπή σε ερείπια δεκάδων σπιτιών, σχολείων, έργων υποδομής της Κρήτης (γεφύρια, εργοστασίων, λιμανιών κλπ.).

Το άρθρο μου αυτό είχε ως σκοπό και στόχο να αναδείξει μερικούς από τους αφανείς ήρωες της Κρήτης, εκείνους που έχασαν τη ζωή τους από χέρι φίλιο και σύμμαχο με τη χώρα μας και που τα ονόματά τους παραμένουν μέχρι σήμερα άγνωστα.

* Γιώργος Καλογεράκης είναι δάσκαλος Δημοτικού Σχολείου Καστελλίου Πεδιάδος ιστορικός ερευνητής-συγγραφέας

ΠΗΓΗ:http://www.patris.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου