ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
α/α ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ
01. Διαμέτρημα 6.5 χιλ
02. Σύστημα λειτουργίας Επιβραδυνόμενη οπισθόκρουση, με ελεύθερο κλείστρο
03. Τροφοδοσία Πάνινη ταινία 250 φυσιγγίων
04. Μήκος όπλου 1.066 - 1.067 μ
05. Μήκος κάνης 0.526 - 0.527 μ
06. Βάρος όπλου 19.96 kg το σώμα, 19.84 kg ο τρίποδας
07. Ραβδώσεις 4 δεξιόστροφες
08. Κλισιοσκόπιο 2.800 μ
09. Αρχική ταχύτητα 610 - 625 μ/δ
10. Ταχυβολία 400-500 β/λ
Γενικά περί του πολυβόλου Schwarlose.
Ο Αυστριακός αξ/κός πυρ/κού Andreas Wilhelm Schwarzlose (1867-1936) επινόησε ένα υδρόψυκτο πολ/λο με σύστημα επιβράδυνσης οπισθοκρούσεως (delayed ή retarded blowback), που άρχισε να κατασκευάζεται το 1905 από την εταιρία Steyr και έγινε αποδεκτό το 1906 από τον Αυστροουγγρικό Στρατό, ο οποίος χορήγησε από 2 πολ/λα σε κάθε συν/μα ιππικού του.
Το πολ/λο Schwarzlose ήταν το μόνο πετυχημένο πολ/λο που λειτουργούσε με το σύστημα αυτό. Ήταν απλό και αξιόπιστο όπλο, για αυτό και έγινε δημοφιλές. Το κλείστρο του ήταν ελεύθερο (unlocked breech) και η κάνη του σχετικά βραχεία, για να επιτυγχάνεται η ταχεία έξοδος της βολίδας απ' αυτήν, ώστε να πέφτει η πίεση των αερίων πριν ανοίξει το κλείστρο. Τα υποδείγματα 1905 και 1907 έφεραν λιπαντήρα φυσιγγίων (oiler), ο οποίος διευκόλυνε τη λειτουργία της εξαγωγής του κάλυκα και της τροφοδοσίας, ενώ το υπόδειγμα 07/12 δεν έφερε λιπαντήρα, αλλά βαρύτερο κλείστρο και ισχυρότερο επανατατικό ελατήριο. Το υπόδειγμα 1907 έφερε αρκετές βελτιώσεις έναντι του αρχικού υποδείγματος 1905, ενώ το υπόδειγμα 07/12 ήταν το τελευταίο και το τελειότερο της σειράς αυτής.
Κατά την έναρξη Α' ΠΠ, η Αυστροουγγαρία είχε 2.761 πολ/λα και κατά τη λήξη του 43.777, τα περισσότερα εκ των οποίων ήταν Schwarlose υποδ. 07/12. Αριθμός αυτών, μετά τον πόλεμο, χορηγήθηκε στις χώρες της Entente, ως πολεμικές επανορθώσεις (Ιταλία, Σερβία κλπ), ενώ άλλα πουλήθηκαν σε διάφορες χώρες (Βουλγαρία σε 8 χιλ. Mannlicher, Γ/Β σε 7.92 χιλ. , Ολλανδία σε 7,92 χιλ., Ουγγαρία σε 8 χιλ., Ρουμανία σε 6,5 χιλ. κλπ). Κατά τον Β'ΠΠ, οι Γερμανοί, το πολ/λο αυτό, προερχόμενο εκ λαφύρων, το χρησιμοποίησαν σε περιορισμένη έκταση στις μονάδες της β' γραμμής.
 |
| Η λειτουργία του κλείστρου |
Η πορεία του πολυβόλου Schwarzlose στην Ελλάδα.
Η σύμβαση της αγοράς των 24 πολ/λων Maxim το θέρος του 1910 δεν είναι βέβαιο ότι εκτελέσθηκε, το βέβαιο είναι, όμως, ότι στις αρχές του 1912 στην Ελλάδα δεν υπήρχαν παρά ελάχιστα παλαιά πολ/λα Maxim. Ο Ε. Βενιζέλος, μόλις ανέλαβε την εξουσία στις 6.10.1910 (3 μήνες μετά την υπογραφή της συμβάσεως των 24 πολ/λων Maxim), στα πλαίσια της προσπάθειάς του εξοπλισμού του Στρατού και του Στόλου, το 1911 προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό αγοράς πολ/λων, στον οποίο συμμετείχαν εταιρίες που κατασκεύαζαν πολ/λα Maxim, Hotchkiss και Schwarzlose, προκρίθηκε δε η τελευταία ως προσφέρουσα το πλέον κατάλληλο για τον Στρατό πολ/λο. Στην επιλογή αυτή ίσως να μην ήταν άσχετο και το γεγονός ότι τα πολ/λα Schwarzlose κατασκευάζονταν από την εταιρία Steyr, με την οποία η Ελλάδα διατηρούσε στενώτατους εμπορικούς δεσμούς από το 1877.
Στις 3/16.2.1912 παραγγέλθηκαν στην Steyr τα πρώτα 74 υδρόψυκτα πολ/λα Schwarzlose υποδ 07/12 (No 127), διαμ. 6.5 χιλ. MS (6,5x54), με βάσεις (τρίποδες), φλογοκρύπτες, εργαλειοθήκες, είδη καθαρισμού και λιπάνσεως και μηχανήματα γεμίσεως φυσσιγιοφόρων ταινιών, προς 8.170 χρυσά φράγκα ανά πολ/λο, δηλαδή συνολικής αξίας 604.580 χρυσών φράγκων. Η παράδοση των όπλων θα γινόταν μετά 7μηνο από την προκαταβολή. Στις 5/18.6.1912 έγινε και δεύτερη παραγγελία 26 όμοιων πολ/λων με την ίδια τιμή, δηλαδή συνολικής αξίας 212.420 χρυσών φράγκων και χρόνο παραδόσεως την 31.12.1912.
Εν όψει της παραλαβής των πολ/λων Schwarzlose της πρώτης παραγγελίας, στα μέσα Αυγούστου 1912 συγκροτήθηκε εκπαιδευτικός ουλαμός στο 1ο ΣΠ Αθηνών υπό τον Γάλλο λ/γο Romnie. Η εκπ/ση θα διαρκούσε έναν μήνα και θα συμμετείχαν σε αυτήν μόνιμοι υπαξ/κοί και αξ/κοί απ'όλα τα ΣΠ και την ταξ/χία Ιππικού. Στον ουλαμό αυτό εκπαιδεύτηκαν και οι μετέπειτα στρατηγοί Στεφ. Σαράφης, λοχίας τότε του 9ου ΣΠ Καλαμών (IV Μερ/χία). Η εκπ/ση έληξε στις 15.9.1912 και οι εκπαιδευθέντες επέστρεψαν στις μονάδες τους για να εκπαιδεύσουν, στη συνέχεια, επί τόπου, το προσωπικό των ομοχειρίων των πολ/λων των μονάδων τους, αλλά η κήρυξη της επιστρατεύσεως στις 17.9.1912 δεν επέτρεψε την ολοκλήρωση αυτής της εκπ/σεως.
Ο Σαράφης στις 26.9.1912 πήγε στη Λάρισα, από όπου παρέλαβε, σταλμένα από την Αθήνα, 4 καινούργια πολ/λα Schwarlose, με ειδικά σάγματα και εξαρτήματα, μέσα σε κιβώτια. Τα 4 πολ/λα οργανώθηκαν σε 2 ουλαμούς και τα χειρίζονταν μόνιμοι υπαξ/κοί, γιατί οι άνδρες δεν είχαν προλάβει να εκπαιδευθούν καλά. Ο ουλαμός πολ/λων αποτελείτο τότε από έναν αξ/κό και 34 οπλίτες. Ο ανθ/γός Κοσμάς, όταν επανήλθε στη μονάδα του ανέλαβε την διοίκηση της β' διμοιρίας πολ/λων του 9ου ΣΠ. Οι διμοιρίες πολ/λων ήταν τότε ανεξάρτητες μονάδες και διετίθεντο στα τάγματα για υποστήριξή τους, ανάλογα με την περίπτωση. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι κατά την μάχη των Γιαννιτσών στις 19/20.10.1912, η διμοιρία πολ/λων του Κοσμά έπαιξε σημαντικώτατο ρόλο στη νικηφόρα έκβασή της.
Από τις παραγγελίες των 100 πολ/λων Schwarzlose, παραλήφθηκαν όλα κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων και χορηγήθηκαν αρχικά 4 ανά ΣΠ και κατόπιν, 2 ανά ΤΠ και 4 ανά σύν/μα ιππικού. Επίσης, εκ λαφύρων των Βαλκανικών Πολέμων και συγκεκριμένα, εκ λαφύρων του Β' Βαλκανικού, ο Στρατός πήρε από τους Βούλγαρους 80 πολ/λα Schwarzlose διαμ. 8 χιλ. Mannlicher (8x50R).
Η κατανομή των πολ/λων Schwarzlose, κατά την έναρξη του Α' Βαλκανικού, τον Οκτώβριο του 1912, ήταν η ακόλουθη: ο Στρατός Θεσσαλίας είχε 60 πολ/λα (εκτός από τα πολ/λα της μοίρας πολ/λων της VII Μερ/χίας, που ήταν παλαιά πολ/λά θέσεως Maxim, μη μετακινηθέντα), εκείνες δε τις ημέρες στάλθηκαν από την Αθήνα 10 πρόσθετα πολ/λα για τις εφεδρικές μεραρχίες (4 στην V, 4 στην VI και 2 στην VII Μερ/χίες). Τα ελάχιστα εναπομείναντα (πιθανόν 4) διατέθηκαν στον Στρατό Ηπείρου.
Λίγες μέρες πριν λήξει ο Β' Βαλκανικός, συγκεκριμένα στις 11/24.7.1913, η Ελλάδα παρήγγειλε στη Steyr άλλα 200 όμοια πολ/λα, όμως τη φορά αυτή προς 9.170 χρυσά φράγκα ανά πολ/λο, δηλαδή συνολικής αξίας 1.834.000 χρυσών φράγκων, παραδοτέα από 4 έως 7 μήνες από την υπογραφή της συμβάσεως. Τέλος, στις 27.11/10.12.1913 παραγγέλθηκαν παραγγέλθηκαν και άλλα 80 όμοια πολ/λα, στην ίδια τιμή με τα προηγούμενα, δηλαδή συνολικής αξίας 733.600 χρυσών φράγκων, παραδοτέα τον Ιούνιο/ Ιούλιο του 1914. Και τα 280 αυτά πολ/λά είχαν παραληφθεί, μέχρι την έναρξη του Α' ΠΠ, τον Αύγουστο του 1914, οπότε ο Στρατός διέθετε συνολικά 380 πολ/λα Schwarzlose και με το ΒΔ της 31.8.1914 κυρώθηκε και ο κανονισμός εκπ/σεων των διμοιριών πολ/λων Schwarzlose. Στα τέλη του 1913, στον οπλισμό του Στρατού υπήρχαν ήδη 240 πολ/λα Schwarzlose. Σύμφωνα με το Σχέδιο Επιστρατεύσεως του 1915, στα ΣΠ προβλέπονταν 3 διμοιρίες πολ/λων, δηλαδή μια διμοιρία των 2 πολ/λων ανά ΤΠ (όπως στο 5ο ΣΠ Τρικάλων).
Κατά τη διάρκεια του Εθνικού Διχασμού, ο διοικητής ναυτικής μοίρας την Entente, Γάλλος αντιναύαρχος Dartigue du Fournet, με τη γνωστή από τα πορηγούμενα κεφάλαια διακοίνωσή του της 3/16.11.1916 προς τον πρωθυπουργό Σπυρ. Λάμπρου, ζητούσε, μεταξύ των άλλων, και 140 πολ/λα Schwarzlose, με τα ανάλογα πυρ/κάτους. Τελικά, τα όπλα αυτά παραδόθηκαν, αλλά μαζί με το Στρατό μεταφέρθηκαν στην Πελοπόννησο.
Κατά το 1918, διαρκούντος του Α'ΠΠ, πολ/λα Schwarzlose είχαν οι I και XIII Μερ/χίες του Α'ΣΣ και η Ταξ/χία Ιππικού, ενώ κατά την Εκστρατεία στην Ουκρανία, κάθε διμοιρία πολ/λων των πολ/χιών (3 διμοιρίες) των ΤΠ είχε 4 πολ/λα Schwarzlose ή St. Etienne, δηλαδή κάθε ΤΠ διέθετε 12 πολ/λα.
Κατά την εκστρατεία της Μ.Ασίας, ο λόχος πολ/λων (πολ/χία) είχε 8 πολ/λα Schwarzlose ή St. Etienne και το συν/μα ιππικού, μια έφιππη πολ/χία Schwarzlose. Τον Αύγουστο του 1921, η ΣΜΑ διέθετε για Πεζικό, κατά το πλείστον, πολ/λα St. Etienne και μόνο συμπληρωματικά είχε πολ/λα Schwarzlose, ενώ το Ιππικό διέθετε, σχεδόν αποκλειστικά, πολ/λα Schwarzlose. Τότε αγοράσθηκαν από την Γαλλία (sic) συμπληρωματικά 150 πολ/λα Schwarzlose. Έτσι κάθε μερ/χία διέθετε 72 πολ/λα Schwarzlose ή St. Entienne. Στη Μ.Ασία, τα πολ/λα Schwarzlose χρησιμοποιήθηκαν και ως α/α όπλα, ταγμένα επί κυκλικών "πολυβολείων" (ορθώτερα "κυκλικών οκριβάντων"). Γενικά, τα πολ/λα Schwarzlose ήταν πολύ ανώτερα των πολ/λων St. Entienne, με τη διαφορά ότι, λόγω του μικρού διαμετρήματός τους (6,5 χιλ.), οι βολίδες τους υστερούσαν σε ανασχετική δύναμη (stopping power), από τις βολίδες των St. Etienne.
Από την Μ/Ασιατική καταστροφή διασώθηκαν 230 πολ/λα Schwarzlose, τα οποία, παρότι παλαιά, δεν μειονεκτούσαν των συγχρόνων τους, με εξαίρεση το βεληνεκές, που, λόγω της βραχύτητας της κάνης και του μικρού διαμετρήματος, δεν ήταν επαρκές. Απ'αυτά, τα 176 δεν ήταν χρησιμοποιήσημα, ενώ τα υπόλοιπα είχαν διατεθεί στο Ιππικό.
Τα πολ/λα αυτά υπήρχαν και κατά το Σεπτέμβριο του 1935, γιαυτό και αναφέρονταν στην υπ' αριθμ. 5/28.10.1935 έκθεση του ΓΕΣ/1ον/Β, όπου αναγράφονταν ότι, με βάση το εν ισχύϊ τότε Σχέδιο Επιστρατεύσεως του 1935, οι μονάδες ιππικού θα ήταν οπλισμένες με πολ/λα Schwarzlose, εκτός των ανεξάρτητων πολ/χιών, οι οποίες προβλεπόταν να εφοδιασθούν με πολ/λα Maxim. Κάθε πολ/χία διέθετε 8 πολ/λα Schwarzlose.
Μετά το 1936 μέχρι το 1940 παραγγέλθηκαν και παραλήφθηκαν 600 φυσιγγιοφόρες ταινίες Schwarzlose αξίας 173.666 δρχ. Επίσης, αγοράστηκαν ανταλλακτικά πολ/λων Schwarzlose και άλλων αυτομάτων όπλων, συνολικής αξίας 11.262.845 δρχ. Εξ άλλου, ΕΥΠ Αθηνών, την ίδια περίοδο, έκανε ριζική επισκευή, συμπλήρωση και ευχρηστοποίηση 54 πολ/λων Schwarzlose και κατασκεύασε 500 περιγλούτια και προστερνίδες σαγμάτων Schwarzlose.
 |
| Ο μηχανισμός του κλείστρου |
Την παραμονή του Πολέμου του 1940 υπήρχαν 230 πολ/λα Schwarzlose διαμ. 6,5 χιλ. και, κατά τη διάρκεια του Πολέμου, διακινήθηκαν από την ΕΥΠ Αθηνών προς τις μονάδες 35 τέτοια πολ/λα, αφού υπέστησαν σ'αυτήν απαραίτητες επισκευές και συμπληρώσεις. Την ίδια περίοδο, τα οχήματα μάχης Daimler (4 ανά ουλαμό) των 3 Μ/Κ συν/μάτων (191ο, 192ο και 193 Μ/Κ Συν/ματα) της XIX Μ/Κ Μερ/χ'ιας (διοικητής υποστρα/γος Νικ. Λιούμπας) έφεραν καθένα από 2 πολ/λα Schwarzlose ή Hotchkiss. Επίσης, πολ/λα Schwarzlose διέθεταν και μερικές μονάδες εγκατεστημένες σε νησιά, μεταξύ των οποίων το Τάγμα Αιγίνης και η διμοιρία πολ/λων Μήλου. Μερικά πολ/λα Schwarzlose χρησιμοποιήθηκαν και κατά την Μάχη της Κρήτης, όπου είχαν μεταφερθεί από την ηπειρωτική Ελλάδα, μετά την κατάρρευση του μετώπου.
Κατά την Κατοχή και τον Ανταρτοπόλεμο ελάχιστα πολ/λα Schwarzlose χρησιμοποιήθηκαν από τους αντάρτες, ενώ στο Στρατό, μετά τον Πόλεμο του 1940, δεν ξανάγινε χρήση αυτών, δεδομένου ότι και το διαμέτρημα των 6,5 χιλ. δεν ξαναχρησιμοποιήθηκε μεταπολεμικά. Ελάχιστα πολ/λα Schwarzlose, τα οποία διασώθηκαν, κοσμούν ήδη τα πολεμικά μουσεία τη χώρας.
ΠΗΓΗ 1. ΧΡΗΣΤΟΥ Ζ. ΣΑΖΑΝΙΔΗ "ΤΑ ΟΠΛΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ" ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1995.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου