Η ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΗΡΩΙΚΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ Υ/Β "ΠΡΩΤΕΥΣ"

 

Δημήτριος Γ. Παπαγεωργάς

Πλωτάρχης Διαχ. ΠΝ. ε.α.

ΦΩΤΟ: Περί Αλός perialos.blogspot.gr

Το Υποβρύχιον «ΠΡΩΤΕΥΣ» εναυπηγήθη εις τα Γαλλικά Ναυπηγεία της Νάντης κατά την περίοδον 1927 –1929, είχεν εκτόπισμα 730 τόνων, ταχύτητα 14 κόμβων εν επιφανεία και  9,5 κόμβων εν καταδύσει και οπλισμόν 8 τορπιλλοβλητικούς σωλήνας των 533 χ/μ. 1 ταχυβόλον των 102 χ/μ και ένα πολυβόλον Α/Α των 37 χ/μ. Εχαρακτηρίζετο δε υπό του τότε επισήμου οργάνου της Ναυτικής Ακαδημίας Ηνωμένων Πολιτειών, ως το τελειότερον εκ των κάτω των 1.000 τόνων ναυπηγηθέντων υποβρυχίων Υποβρυχίων κατά την περίοδον εκείνην.

Τα ξημερώματα της 28^ης Οκτωβρίου 1940 όταν ήρχισαν αι μετά της Ιταλίας εχθροπραξίαι  το Υποβρύχιον «ΠΡΩΤΕΥΣ» ευρίσκετο εις την Βάσιν Υποβρυχίων εις Ναύσταθμον Σαλαμίνος εις πλήρη κινητοποίησιν και έτοιμον να αναλάβη πολεμικάς αποστολάς.

Κυβερνήτης του Υποβρυχίου τούτου ήτο ο Πλωτάρχης Χατζηκωνσταντής, Ύπαρχος ο Υποπλοίαρχος Γ. Μαριδάκης και Αξιωματικοί Επιτελείου οι Α. Τουρνάς, Β. Κονίδης, Δ. Τηλέμαχος και πλήρωμα ο Αρχικελευστής Κ. Νικολαράκος, Υπαξιωματικοί Α. Καφφετζής, Ι. Κυριαζής, Π. Γιανέλλης, Θ. Τσατσάς, Β. Γεωργίου, Α. Τούλης, Β. Σανούδος,  Π. Σκλάβος, Π. Κατσουράνης, Α. Αναστασόπουλος, Γ. Τσαλίκης, Δίοποι Ζ. Παντελέων, Κ. Χελιώτης, Π. Φουρίκης, Π. Θεοδόσης, Α. Σκαράκης, Π. Παράσχης, Κ. Δημητρακόπουλος, Π. Ψύλλας, Ν. Παπαναγής, Ε. Περδικούρης, Χ. Ζαφείρης, Σ. Γιατράκος, Π. Άνθης, Α. Τούσας, Δ. Άννινος και Ναύται Δ. Ορφανός, Χ. Δελής, Π. Χατζηδημητρίου, Σ. Μουσούλης, Π. Κάψος, Π. Μηνάς, Γ. Τηλέμαχος, Σ. Βλάχος, Γ. Μοριανός, Γ. Χρυσανθόπουλος, Σ, Γιαλυψός, Κ. Λεβαντής, Ν. Βουτσινάς, Γ. Λιάτσης και Ν. Αρμένης.

Την εσπέραν της 30^ης Οκτωβρίου 1940 το Υποβρύχιον «ΠΡΩΤΕΥΣ» απέπλευσεν εκ Ναυστάθμου  δι’ εκτέλεσιν περιπολίας επιτηρήσεως και αμύνης εις τας προσβάσεις του Αμβρακικού προς αντικατάστασιν του Υ/Β «ΝΗΡΕΥΣ». 

Το Υποβρύχιον «ΠΡΩΤΕΥΣ» έφθασεν εις τας Πάτρας υπό τας συνεχείς αεροπορικάς επιδρομάς των Ιταλικών αεροπλάνων εναντίον της περιοχής των Πατρών. Μετά την λήψιν διαταγών εκ της Ναυτικής Διοικήσεων Πατρών το Υ/Β εξήλθεν εις το Ιόνιον προς εκτέλεσιν της περιπολίας του κατά την οποίαν ουδέν Ιταλικόν πλοίον συνήντησε. Κατά την περιπολίαν του αυτήν αντιμετώπισε σφοδράν και συνεχή θαλασσοταραχήν και αι περισκοπικαί παρατηρήσεις ήσαν δυσχερείς λόγω του κλυδωνισμού του Υποβρυχίου. Συγχρόνως παρουσιάσθη βλάβην εις το πρωραίο πηδάλιόν του την οποία επεσκεύασε δι’ ιδίων μέσων  προς συνέχισιν της περιπολίας του, έλαβεν όμως εντολήν να επανέλθη εις Ναύσταθμον όπου και κατέπλευσεν την πρωϊαν της 5-11-40.

Την εσπέραν της 15-11-40 απέπλευσεν εκ Ναυστάθμου προς εκτέλεσιν επιθετικής περιπολίας εις την Κάτω Αδριατικήν όπου εν τω μεταξύ είχον προωθηθή αι περιπολίαι των  Ελληνικών Υποβρυχίων εις αντικατάστασιν των Αγγλικών Υποβρυχίων. Από 18-11-40  έως και 22-11-40 το Υποβρύχιον «ΠΡΩΤΕΥΣ» παρέμεινε περιπολών εις την περιοχήν περιπολίας του υπό και συνεχή θαλασσοταραχήν και χαμηλήν ορατότητα. Κατόπιν μεταδοθείσης πληροφορίας ότι Ιταλική Μεραρχία θα μετεφέρετο εκ Τεργέστης εις Αλβανίαν το Υ/Β «ΠΡΩΤΕΥΣ» μετακινείται εκ της περιοχής του προς τας Δαλματικάς ακτάς. Όμως παρά τας καταβληθείσας επιμόνους προσπαθείας του ουδέν Ιταλικόν πλοίον συνήντησε καθ’ όλην την διάρκειαν  της περιπολίας του και την 24-11-40 επανέπλευσεν εις Ναύσταθμον.

Την εσπέρα της 26-12-40 επομένη των Χριστουγέννων, το Υ/Β «ΠΡΩΤΕΥΣ» διετάχθη να αποπλεύση εκ νέου εις Αδριατικήν και εις περιοχήν προ του κόλπου Αυλώνος εις την οποίαν τας ημέρας εκείνας εσημειούτο δραστηριότης και πραγματοποιούντο αι πρώται λαμπραί επιτυχίαι των Υποβρυχίων μας κατά των Ιταλικών θαλασσίων μεταφορών εις την Αλβανίαν ενώ ο Ελληνικός Στρατός προήλαυνε ραγδαίως προς την Χειμάρραν.

Το Υ/Β «ΠΡΩΤΕΥΣ» έπλευσεν ομαλώς εις τον προορισμόν του και την πρωϊαν της 29-12-40 ευρίσκετο εις τον τομέα περιπολίας του, πλησίον του κόλπου Αυλώνος.

Περί την ώραν 10.00 της 29-11-40 και ενώ σήμα είχε ληφθή από το Υ/Β «ΠΡΩΤΕΥΣ», το Ελληνικόν Μεταγωγικόν «ΙΩΝΙΑ» είχε λάβει και μεταδώσει εις το Γενικόν Επιτελείον Ναυτικού σήμα κινδύνου S O S και εν συνεχεία σήμα κινδύνου εξ επιθέσεως Υποβρυχίου προερχόμενα από το Ιταλικόν Μεταγωγικόν «SARDEGNA» που ευρίσκετο προ του κόλπου της Αυλώνος εκεί ακριβώς που περιεπόλει το Υ/Β «ΠΡΩΤΕΥΣ».

Εξ επισήμων στοιχείων «είδησις του Ιταλικού Ραδιοφωνικού της 10-1-41, Πίναξ απωλειών Ιταλικών πλοίων παραδοθείς εις Βρετανικόν Ναυαρχείον μετά την κατάρρευσιν της Ιταλίας, λοιπαί Ελληνοβρεταννικαί πληροφορίαι εβεβαιούτο ότι το Υ/Β «ΠΡΩΤΕΥΣ» την πρωΐαν της 29-12-40 ενετόπισεν εις την περιοχήν του Ιταλικήν Νηοπομπήν, ισχυρώς προστατευομένην, ότι ενήργησε ευθύς αμέσως επίθεσιν κατ’ αυτής δια δέσμης τορπιλλών και εβύθισε το έμφορτον στρατού και υλικού Ιταλικόν Μεταγωγικόν «SARDEGNA» 11.500 τόνων και ότι μετά την επιτυχή προσβολήν εβυθίσθη δι’ εμβολισμού και βομβών βυθού υπό Ιταλικού Τορπιλλοβόλου της συνοδείας των πλοίων της νηοπομπής.

Αι διατυπωθείσαι απόψεις αναφορικώς προς την αποφασιστικήν αυτήν επίθεσιν του Υ/Β «ΠΡΩΤΕΥΣ» και τα πιθανά αίτια της αμέσως μετ’ αυτήν απωλείας του συμφωνούν εις την εκδοχήν ότι ο Κυβερνήτης του Υ/Β «ΠΡΩΤΕΥΣ» κατά την εκδήλωσιν της επιθέσεως και εν τη επιθυμία του να επιφέρη σοβαρά πλήγματα κατά της μεγάλης αυτής Ιταλικής Νηοπομπής, που μετέφερεν Ιταλικήν Μεραρχίαν εις την Αλβανίαν, ενήργησεν ταύτην εκ μικράς αποστάσεως, παρέμεινε δε εις περισκοπικόν βάθος δια να δυνηθή να συνεχίση την επίθεσίν του. Φαίνεται όμως ότι έχασε προς στιγμήν το βάθος του, πιαθνώς εκ βλάβης των πηδαλίων του, και ενεφανίσθη τμήμα της πρώρας του εις την επιφάνειαν και υπέστη τον εμβολισμόν και τας βόμβας βυθού του Ιταλικού Τορπιλλοβόλου της συνοδείας της νηοπομπής.

Έτσι το Υ/Β «ΠΡΩΤΕΥΣ» χάνεται αμέσως μετά την λαμπράν επιτυχίαν του κατά του μεγάλου Μεταγωγικού της Ιταλικής νηοπομπής και μαζί του ο Κυβερνήτης, οι Αξιωματικοί και οι άνδρες του, ως ούτοι αναφέρονται ονομαστικώς εις την παράγραφον 4 της παρούσης αφηγήσεως.

Ο Κυβερνήτης, οι Άξιωματικοί και οι άνδρες του Υ/Β «ΠΡΩΤΕΥΣ» έπεσαν ενδόξως ως γενναίοι υπερασπισταί των Ελληνικών θαλασσών και εν συνεχείαν ως καταδρομείς εις την Αδριατικήν, εις το τόσον σημαντικόν αυτό σημείον του διεξαγωμένου αγώνος, υπακούοντες εις την φωνήν της Ελληνικής Πατρίδος η τιμή και ακεραιότης της οποίας υπαγορεύει τας θυσίας των τέκνων της.

Η απώλεια του Υ/Β «ΠΡΩΤΕΥΣ» ενεποίησεν βαθεία συγκίνησιν διότι το Πολεμικόν Ναυτικόν απεστερείτο μιας εκ των καλλιτέρων αξιομάχων Μονάδων του που είχε διακεκριμένον και γενναίον Κυβερνήτην και εκλεκτόν Επιτελείον και πλήρωμα.

Η τόσον αποφασιστική και επιτυχής επίθεσις του Υ/Β «ΠΡΩΤΕΥΣ» κατά της Ιταλικής Νηοπομπής και η αμέσως μετ’ αυτήν υπερτάτη θυσία του επισύρει τον ανεπιφύλακτον θαυμασμόν και ανανεώνει την λαμπράν Ναυτικήν και πολεμικήν παράδοσιν της Χώρας μας.

ΠΗΓΗ http://perialos.blogspot.gr