Η ΧΡΩΠΕΙ (Χρωματουργία Πειραιώς) ιδρύθηκε το 1883 από τον Σπήλιο Οικονομίδη και κατά τη δεκαετία του 1970 έφθασε να αποτελεί μία από τις σημαντικότερες και μεγαλύτερες βιομηχανίες της Ελλάδας. Τα πρώτα χρόνια της παρήγε χρώματα, μεγάλες ποσότητες των οποίων εξήγε. Από τις αρχές τις δεκαετίας του 1920 άρχισε να παρασκευάζει φάρμακα. Κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1970 και μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο η ΧΡΩΠΕΙ επεδίωξε να κατασκευάσει φορητά όπλα.
 |
| ΣΩΤΗΡΗΣ ΣΟΦΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ |
Το 1974 κατείχε τη θέση του διευθύνοντα συμβούλου της εταιρίας ο Σωτήρης Σοφιανόπουλος, με την ιδιότητα του χημικού. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους ο κ. Σοφιανόπουλος δέχθηκε στο γραφείο του επίσκεψη από τον πρόεδρο της Σκοπευτικής Ομοσπονδίας Ελλάδος, ο οποίος συνοδευόταν από κάποιον Κύπριο σκοπευτή. Ο τελευταίος ανέφερε πως στην ιδιαίτερη πατρίδα του είχε δημιουργήσει ένα μικρό εργοστάσιο κατασκευής όπλων, το οποίο πλέον είχε καταληφθεί από τους Τούρκους. Διαβλέποντας έναν τρόπο για να συμβάλει στην ανεξαρτησία των Ελληνικών Ένοπλων Δυνάμεων από τις πολεμικές βιομηχανίες του εξωτερικού (που συχνά εξυπηρετούσαν συμφέροντα διαφορετικά από τα επιχειρηματικά) ο διευθύνων σύμβουλος της ΧΡΩΠΕΙ αποφάσισε άμεσα να αξιοποιήσει την εμπειρία του συνομιλητή του, στον οποίο πρότεινε μια θέση στην εταιρία.
Στη σύσκεψη που ακολούθησε σύντομα και στην οποία συμμετείχαν οι επτά μηχανολόγοι που ήδη εργάζονταν στην εταιρία, ελήφθη η απόφαση να αξιοποιηθούν οι εγκαταστάσεις και ο μηχανολογικός εξοπλισμός της ΧΡΩΠΕΙ σε συνδυασμό με την εμπειρία του νέου Κύπριου συνεργάτη, προκειμένου να παραχθούν όπλα. Η κατασκευή ενός πρωτοτύπου όπλου, στο διαμέτρημα των 9 mm, είχε επιτευχθεί σε χρονικό διάστημα μικρότερο του ενός μήνα. Η πρώτη αυτή επιτυχία έπεισε τη ΧΡΩΠΕΙ να προχωρήσει στην προμήθεια εξειδικευμένου εξοπλισμού για την κατασκευή όπλων, με υψηλότατο κόστος. Ένα από τα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίστηκαν ήταν η εξεύρεση τρόπου ώστε ο εξοπλισμός αυτός να φθάσει στην Ελλάδα και ταυτόχρονα η όλη προσπάθεια να παραμείνει, για λίγο ακόμη, μυστική. Έτσι επιχειρήθηκε η μεταφορά του μέσω τρίτων χωρών, προκειμένου να "χαθούν" στην πορεία τα ίχνη του. Με την ολοκλήρωση των προμηθειών αυτών η ΧΡΩΠΕΙ είχε αποκτήσει τη δυνατότητα παραγωγής 19 όπλων την ώρα.
Κατά τη δεκαετία 1976-1977 ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας επεδίωξε να έλθει σε επαφή με τους αρμόδιους κρατικούς φορείς, προκειμένου να αξιολογηθεί ο οπλισμός που είχε κατασκευασθεί και να προταθούν οι απαιτούμενες βελτιώσεις. Το ελληνικό κράτος δεν έδειξε ενδιαφέρον, αρνούμενο ακόμη και να "ακούσει" τις προτάσεις της ΧΡΩΠΕΙ. Μετά από αρκετές προσπάθειες και τη μεσολάβηση κυβερνητικού βουλευτή της εποχής, ο οποίος αποτελούσε προσωπικό φίλο του Σ. Σοφιανόπουλου, ο υπουργός Άμυνας, Ευάγγελος Αβέρωφ δέχθηκε τον εκπρόσωπο της ΧΡΩΠΕΙ για να εκθέσει την εξέλιξη και τα αποτελέσματα των προσπαθειών για την κατασκευή φορητών όπλων. Όταν αποφασίστηκε η πρώτη δοκιμή των όπλων στις εγκαταστάσεις του Μποδοσάκη, οι πρωτεργάτες της προσπάθειας άρχισαν να ελπίζουν πως οι κόποι τους δε θα πήγαιναν χαμένοι. Οι δοκιμές εξελίχθηκαν ικανοποιητικά, αποφασίστηκε όμως η κατασκευή κάποιων από τα όπλα -προφανώς των υποπολυβόλων- στο διαμέτρημα των 0,45 in, προκειμένου να μπορούν να χρησιμοποιούνται τα πιο διαδεδομένα φυσίγγια στον Ελληνικό Στρατό. Έκτοτε και παρά τις συνεχείς οχλήσεις εκ μέρους της ΧΡΩΠΕΙ, δεν υπήρξε κάποια εξέλιξη. Η αδιαφορία αυτή, σε συνδυασμό με την προηγηθείσα υιοθέτηση, από τον Ελληνικό Στρατό, των βελγικών FN και την ακόλουθη επιλογή των γερμανικών G3, οδηγήθηκαν στο άδοξο τέλος των προσπαθειών της ΧΡΩΠΕΙ.
Η συνολική παραγωγή της εταιρίας ανήλθε σε 100 όπλα, σε δύο διαφορετικές διαμορφώσεις. Δεν κατέστη δυνατό να μελετήσουμε τα ακριβή στοιχεία της παραγωγής του οπλισμού αυτού. Εκτιμούμε ότι παρήχθησαν τυφέκια στο διαμέτρημα των 0,62 mm και υποπολυβόλα στα διαμετρήματα των 9 mm και των 0,45 in. Όλα σχεδόν τα όπλα που κατασκευάστηκαν, όταν τα σχέδια των εμπνευστών ναυάγησαν παραδόθηκαν στο κράτος. Σήμερα σώζονται ελάχιστα. Ένα τουλάχιστον βρίσκεται σε ιδιωτική συλλογή και δύο, ένα τυφέκιο και ένα υποπολυβόλο, στο Πολεμικό Μουσείο στην Αθήνα, όπου μας δόθηκε η δυνατότητα να το εξετάσουμε.
 |
| ΤΟ ΥΠΟΠΟΛΥΒΟΛΟ GP10 |
Υποπολυβόλο GP10
Το GP 10 (όπως είναι η ονομασία του) αποτελείται από τον κορμό, τον ξυστό, την κάννη, το περικάννιο, τον φορέα του κλείστρου και το κλείστρο με το επανατατικό ελατήριό του. Στον κορμό του όπλου στηρίζεται με κοχλία η ξύλινη πιστολοειδής λαβή, ενώ στο εσωτερικό του βρίσκονται ο μηχανισμός της σκανδάλης και η διάταξη ασφάλειας. Τα τελευταία μένουν ακάλυπτα μετά τη λύση του όπλου, καθιστώντας τόσο τον καθαρισμό όσο και την επισκευή του ιδιαίτερα απλές εργασίες. Η ύπαρξη κοίλης προεξοχής στο εμπρός τμήμα του κορμού, μέσα στην οποία τοποθετείται ο γεμιστήρας του όπλου, αποτελεί ένα από τα ιδιότυπα χαρακτηριστικά του όπλου. Πίσω από αυτή βρίσκεται ο μοχλός απελευθέρωσης του γεμιστήρα. Πάνω από τη σκανδάλη υπάρχει ο μοχλός πυρός και ασφάλειας, ο οποίος έχει τρεις θέσεις. Στην πρώτη θέση η σκανδάλη του όπλου είναι ασφαλισμένη, ενώ στις άλλες δύο το όπλο εκτελεί βολή κατά βολή και βολή κατά ριπάς. Στο δεξιό -εμπρός άκρο του όπλου υπάρχει ο κοχλίας που επιτρέπει, με την αφαίρεσή του, τη λύση του όπλου. Ο ξύλινος ξυστός καλύπτει τα δύο τρίτα περίπου της κάννης, προσαρμοζόμενος κάτω από αυτή και στηριζόμενος στο πίσω άκρο του στον κορμό του όπλου και στο μέσον του στο περικάννιο.
Κατά τη λύση του όπλου η κάννη αποχωρίζεται από το φορέα του κλείστρου. Η δυνατότητα αυτή στα περισσότερα όπλα υπάρχει μόνο σε εργοστασιακό επίπεδο. Όταν η κάννη βρίσκεται στη θέση της, το πίσω τμήμα της "σφηνώνεται" στο φορέα του κλείστρου, εισχωρώντας σε αυτόν μέχρι το εμπρός περίπου άκρο της θαλάμης. Με σκοπό την καλύτερη σταθεροποίησή της, δακτύλιος περιβάλλει την κάννη και κοχλιώνεται στον φορέα του κλείστρου. Το περικάννιο φέρει δέκα οπές σε κάθε πλευρά του, χωρίς στην ουσία να είναι απαραίτητο αφού ούτε το φυσίγγιο που έβαλλε το όπλο, ούτε και η ταχυβολία του (πιθανολογούμε) δημιουργούσαν ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες. Στο εμπρός άκρο του περικαννίου υπάρχει σκοπευτικό, προστατευόμενο από κυκλικό δακτύλιο. Στο κάτω μέρος του φέρει οπές για την καλύτερη κοχλίωση και τη στήριξη του ξυστού.
Ο φορέας του κλείστρου έχει κυλινδρικό σχήμα. Στο δεξιό μέρος του φέρει μια μεγάλου μήκους σχισμή (για τον μοχλό όπλισης) και πιο μπροστά μία μικρότερη για την απόρριψη των άδειων καλύκων, ενώ στο κάτω τμήμα του υπάρχουν "ανοίγματα" προκειμένου να επιτρέπεται η επαφή κλείστρου με το μηχανισμό σκανδάλης. Το πίσω και το εμπρός άκρο του είναι ανοιχτά. Πάνω στο φορέα του κλείστρου βρίσκεται το οπίσθιο σκοπευτικό, που αποτελείται από ένα μεγάλου μεγέθους, πλευρικά στηριζόμενο, "έλασμα", το οποίο έχει δύο οπές για τη βολή σε διαφορετικές αποστάσεις. Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε, με βάση τα χαρακτηριστικά του όπλου, πως αυτές πρέπει να αφορούσαν τις αποστάσεις των 50 και των 100 μέτρων. Το κλείστρο έχει τη μορφή κυλίνδρου και στη δεξιά πλευρά του υπάρχει οπή για την προσαρμογή του μοχλού όπλισης. Στο εμπρός τμήμα του βρίσκεται ο σταθερά προσαρμοσμένος, πιθανότατα, επικρουστήρας, ενώ πάνω δεξιά υπάρχει ο εξολκέας. Το επανατατικό ελατήριο είναι σπειροειδές και περιβάλλει τον σχήματος "Γ" φορέα του. Το κάθετο τμήμα του φορέας στηρίζει το "σύστημα" στο πίσω μέρος του κορμού.
Στο οπίσθιο τμήμα του κορμού του όπλου υπάρχουν οι ενδείξεις "CHROPI / TYPE G.P. 10 / S.M.". Δίπλα στη θυρίδα απόρριψης των καλύκων, αλλά και στο πίσω τμήμα της κάννης, αναγράφεται ο αριθμός μητρώου του όπλου. Το υποπολυβόλο που εξετάσαμε έφερε τον αριθμό 00100, επιβεβαιώνοντας την κατασκευή τουλάχιστον 100 όπλων.
Το GP 10 λειτουργεί με το σύστημα της απλής οπισθοδρόμησης και βάλλει από θέση ανοικτού κλείστρου. Τα δύο παραπάνω χαρακτηριστικά αποδεικνύουν πως οι σχεδιαστές του επεδίωξαν την όσο τον δυνατόν απλούστερη λειτουργία και κατασκευή του.
Η έλξη του μοχλού όπλισης συμπιέζει το επανατατικό ελατήριο του όπλου και μετακινεί το κλείστρο στην πίσω θέση του, όπου "ασφαλίζει" έτοιμο για βολή. Πίεση της σκανδάλης απελευθερώνει το κλείστρο, το οποίο κινούμενο προς τα εμπρός παρασύρει το φυσίγγιο που βρίσκεται στην ανώτερη θέση του γεμιστήρα και το τοποθετεί στη θαλάμη. Ο επικρουστήρας πυροδοτεί το φυσίγγιο και στη συνέχεια το κλείστρο, υπό την πίεση των αερίων της εκπυρσοκρότησης, οπισθοδρομεί. Ταυτόχρονα ο εξολκέας απομακρύνει τον άδειο κάλυκα από την θαλάμη, ο οποίος προσκρούει στον εξωστήρα (που βρίσκεται στο αριστερό πλευρό του φορέα του κλείστρου) και απορρίπτεται από το όπλο. Παρόλο που δεν γνωρίζουμε τα επίσημα στοιχεία των βλητικών δοκιμών του όπλου, θεωρούμε πως αυτό δεν πρέπει να παρουσίαζε κάποιο σοβαρό πρόβλημα στη λειτουργία του. Η μόνη σημαντική παράλειψη την οποία διαπιστώνουμε είναι η έλλειψη κοντακίου, η οποία αυτομάτως καθιστά τα σκοπευτικά του όπλου περιττά, αλλά και την ακρίβειά του περιορισμένη, αφού ακόμη και στη βολή "εκ του ισχίου" η ύπαρξη κοντακίου είναι καθοριστική για τον έλεγχο του όπλου.
Σίγουρα τα χαρακτηριστικά και η απόδοση του GP 10 δεν μπορούν να συγκριθούν με αυτά του Thompson ή άλλων αντίστοιχων όπλων. Το υποπολυβόλο της ΧΡΩΠΕΙ λόγω της απλούστατης λειτουργίας και της κατασκευής του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το "ελληνικό Sten", σε μια εποχή όμως που το Sten θεωρείτο ξεπερασμένο. Σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσε να είχε επιλεγεί με αντικειμενικά κριτήρια, ως υπηρεσιακό όπλο των Ελληνικών Ένοπλων Δυνάμεων.
ΠΗΓΗ: ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ PANZER
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου