Κυριακή 31 Αυγούστου 2014

ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΤΑΦΟΙ ΤΩΝ ΜΕΞΙΑΤΩΝ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ

Περιγραφή
  Στα ανατολικά του χωριού Μεξιάτες και σε απόσταση 1 χλμ από το κέντρο του, βρίσκονται δίδυμοι τάφοι οι οποίοι χρονολογούνται τον 3ο αι. π.Χ. και ανήκουν στον λεγόμενο “Μακεδονικό τύπο”.

  Η ανακάλυψη έγινε με τυχαίο τρόπο το 1980, κατά την διάρκεια εργασιών ισοπέδωσης του αγρού, στον ελαιώνα ιδιοκτησίας Δ. Καλτσά.

Το μηχάνημα (εκσκαφέας) προσέκρουσε στην στέγη του δυτικού τάφου στην οποία προξένησε ζημιές.
  Η ανασκαφική έρευνα της ΙΔ' ΕΠΚΑ απεκάλυψε ότι πρόκειται για κτιστό καμαροσκεπή τάφο, με χαρακτηριστικό τοξωτό υπέρθυρο από πωρόλιθο, το οποίο υπαγορεύει την γραμμή του τόξου της στέγης.






  Κατασκευασμένος από λαξευμένους ορθογώνιους λιθόπλινθους και διαστάσεων 1,80 μήκος, 2,20 πλάτος και ύψος 2,10 μ.
  Είναι μονού θαλάμου με παράλληλες κτιστές λίθινες κλίνες εκατέρωθεν του διαδρόμου, που ξεκινά από την είσοδο. Οι κλίνες καταλαμβάνουν όλο το μήκος του θαλάμου με διαστάσεις 1,80Χ0.75 και ύψος 0,60 μ. Διατηρεί σε πολλά σημεία του ασβεστοκονίαμα.
  Μπορούμε εύκολα να διακρίνουμε τις εγκοπές στην εξωτερική ακμή της εισόδου για το κλείσιμο της θύρας η οποία ήταν λαξευτή μονολιθική πλάκα πωρόλιθου. Οι διαστάσεις του ανοίγματος της θύρας είναι 1,50Χ0,60 μ.
  Στις δύο πλευρές της εισόδου σχηματίζονταν παραστάδες και δρόμος μήκους 3,50 μ. και πλάτους 1-1,50μ. οδηγούσε στη είσοδο του τάφου.
  Η έδρασή του είναι σε αργολιθοδομή που περιβάλει και εξωτερικά τον θάλαμο μέχρι το ύψος του τόξου της στέγης, ενώ καλύπτονταν από τύμβο, του οποίου τα χώματα στήριζε λίθινος κυκλικός περίβολος.
  Ο προσανατολισμός του είναι στον άξονα Β.Ν. με μικρή απόκλιση της εισόδου προς τα Β.Α.
  Ο τάφος αυτού του τύπου ως παρόδιο μνημείο δεν είχε συγκεκριμένο προσανατολισμό, ακολουθώντας την κατεύθυνση του δρόμου κυρίως για ευκολία πρόσβασης.




Ευρήματα
  Στο εσωτερικό, τόσο επάνω στις κλίνες όσο και στον διάδρομο, βρέθηκαν σωροί οστών και κτερίσματα.
  Φαίνεται πως η χρήση του μνημείου συνεχίστηκε μέχρι και τον 3ο αι. μ.Χ. Το συμπέρασμα αυτό συνάγεται από την διαφορετική χρονολόγηση των αγγείων και από την κατάσταση που βρέθηκαν.
  Στην δυτική κλίνη βρέθηκαν ένα κρανίο και διαταραγμένα οστά, τρεις δακρυδόχοι και ένα νόμισμα. Στην ανατολική βρέθηκαν επτά κρανία και σωρός οστών. Στον μεταξύ των κλινών χώρο βρέθηκαν τα υπόλοιπα κτερίσματα μαζί με μεγάλο αριθμό οστών, προφανώς από παραμερισμένες ταφές.
Τα υπόλοιπα ευρήματα του εσωτερικού του τάφου είναι τα εξής:
Μεγαρικός σκύφος με ερωτικές ανάγλυφες παραστάσεις
Μεγαρικός σκύφος με ανάγλυφα φυτικά κοσμήματα
Πέντε πινάκια όπου το ένα είχε έγκοιλο τετράγωνο με επιγραφή
Οκτώ δακρυδόχοι
Δύο μελαμβαφή λυχνάρια
Σώμα πυξίδας
Δύο μαλαμβαφείς κάνθαροι
Τέσσερις αρυτήρες
Δύο κυκλιόσχημοι μελαμβαφείς σκύφοι
Άωτο
Άβαφο κύπελλο
Τρεις λάγηνοι
Μικρή άβαφη πρόχους
Οξυπύθμενος άβαφος αμφορέας
Αμφορίσκος
Γυάλινη δακρυδόχος
Τμήμα σιδερένιας στλεγγίδας
Δέκα χάλκινα νομίσματα.
  Ο χειριστής του εκσκαφέα βρήκε και παρέδωσε τα ακόλουθα αγγεία, για τα οποία η ακριβής τους θέση μας είναι άγνωστη:
Λύχνος με έκτυπη παράσταση Πήγασου στο δίσκο και επιγραφή ΟΝΗΣΙΦΟΡΟ στην βάση
Λύχνος με έκτυπη φυτική διακόσμηση στο δίσκο και επιγραφή ΘΕΑΓΕΝΟΥΣ στην βάση
Πινάκιο
Τρεις πρόχοι
Δύο αρυτήρες
Δακρυδόχος.
Έξω από την είσοδο βρέθηκαν:
Κεφάλι ανδρικού ειδωλίου
Τρεις δακρυδόχοι
Μελαμβαφής κάνθαρος.
  Το 1982 ξεκίνησε η αναστήλωση του τάφου με την επισκευή της στέγης. Οι θολίτες λίθοι αναγνωρίστηκαν, συγκολλήθηκαν τα σπασμένα κομμάτια και επανατοποθετήθηκαν στην αρχική τους θέση, ολοκληρώνοντας την όψη του μνημείου στην σημερινή του μορφή.
  Το 1985 βρέθηκε και ο έτερος τάφος σε απόσταση 0,70 μ στα ανατολικά, παράλληλος, και απόλυτα όμοιος σε κατασκευή, διαστάσεις, κατεύθυνση, μορφή και βάθος έδρασης.
Στο μεταξύ τους διάστημα παρεμβάλλεται γέμισμα από αργολιθοδομή η οποία καλύπτει τον χώρο ως την αρχή του τόξου της οροφής.
Ο τάφος βρέθηκε συλημένος. Τα οστά ήταν ελάχιστα, εντελώς διαλυμένα και διαταραγμένα.
Ευρήματα
Στο θάλαμο του τάφου βρέθηκαν:
Λίγα όστρακα
10 χάλκινα καρφιά
18 φύλλα από χρυσό στεφάνι
Δύο χρυσά περίαπτα
Τμήμα σιδερένιας ράβδου
Σιδερένιο μαχαίρι
Τμήμα σιδερένιου αντικειμένου
Δύο δακρυδόχοι.
  Οι τάφοι είναι σύγχρονοι, καλύπτονταν από κοινό τύμβο και φαίνεται πως ήταν οικογενειακοί η ανήκαν στο ίδιο γένος.




Σήμερα... (2012)
  Το μνημείο είναι σημασμένο και στις δύο κατευθύνσεις του δρόμου με μεγάλες πινακίδες και μία ακόμη υπάρχει δίπλα στο μνημείο το οποίο απέχει ελάχιστα μέτρα από τον ασφαλτόδρομο.
  Η βλάστηση το κρύβει και μία παλιά και κακοποιημένη συρματόπλεκτη περίφραξη “προστατεύει” τους τάφους, που δίνουν την εντύπωση του προχειροσκαμένου και αφημένου στην τύχη του μνημείου.
Οι καιρικές συνθήκες με κύρια την διάβρωση και η φύση εν γένει φθείρουν το μνημείο.
Αυτό όμως που στο τέλος θα το καταστρέψει είναι η αδιαφορία.
Ελπίζω πως κάποια στιγμή θα βρεθούμε εκεί, δίνοντάς του την προσοχή και την φροντίδα που του αξίζει!
Γεώργιος Αθανασόπουλος


ΠΗΓΗ http://www.ancientgreece.gr

Τρίτη 26 Αυγούστου 2014

ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΣΤΗ ΛΑΜΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ


Η πάνδημη, από τους Λαμιώτες, κηδεία των άτυχων αεροπόρων  Παπαναστασίου & Τζάια  (Η φωτογραφία είναι του Ν. Ζάχου)

Το 1930 στις 27 Απριλίου στη Λαμία έγινε αεροπορική γιορτή που περιλάμβανε επιδείξεις αεροπλάνων και ποδοσφαιρικούς αγώνες. Σύμφωνα με περιγραφή της Αθηναϊκής εφημερίδας  «Ο ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ» δύο ήταν τα αεροπλάνα που θα ελάμβαναν μέρος στις επιδείξεις, τύπου Μπρεγκέ 19, προερχόμενα από τη Λάρισα. Οι ριψοκίνδυνοι πιλότοι που έλαβαν μέρος στο ένα από αυτά ήταν ο Δημ. Παπαναστασίου από Μακρυνεία Μεσολογγίου και ο Βορειοηπειρώτης Τζάιας.
Το αεροπλάνο απογειώθηκε και έκανε πτήση μέχρι την Υπάτη. Εκεί έριξαν στεφάνι στο ηρώο των πεσόντων και στράφηκαν πάλι προς τη Λαμία. Πάνω από την πόλη εκτελούσαν κλειστές στροφές. Σε ύψος 700 μ. εκτέλεσαν επικίνδυνο ακροβατικό γύμνασμα με ελάττωση των στροφών της μηχανής. Το ίδιο ακροβατικό επιχείρησαν σε χαμηλότερο ύψος, αλλά η μηχανή δεν υπάκουσε στα κελεύσματα του πιλότου για να ανυψώσει ξανά το αεροπλάνο. Το μοιραίο, τότε, επήλθε. Το αεροπλάνο γκρεμίσθηκε με τη μούρη προς τα κάτω και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα συνετρίβη σε οικόπεδο πάνω από τον σιδηροδρομικό σταθμό.
Στον τόπο του δυστυχήματος προστρέχουν πολλοί και ανασύρουν τους ατυχείς αεροπόρους. Ο Παπαναστασίου ήταν πια νεκρός, ο δε Τζάιας μόλις ανέπνεε και μεταφερόμενος στην κλινική εξέπνευσε.
Γενική συγκίνηση και θλίψη επικρατεί στη Λαμιώτικη κοινωνία. Πλήθη συνέρρεαν στον τόπο του δυστυχήματος με  σφιγμένη την ψυχή από την οδύνη. Πολλές γυναίκες λιποθύμησαν. Οι νεκροί μεταφέρθηκαν από το Νοσοκομείο στο Μητροπολιτικό Ναό, όπου ο κόσμος αγρυπνεί δακρυσμένος και άφωνος, περιστοιχίζοντας τους νεκρούς.
Την επομένη σε άκρως συγκινητική ατμόσφαιρα έγινε η κηδεία  -δημοσία δαπάνη-  των δύσμοιρων αεροπόρων. Όλη η Λαμία συνόδευσε μέχρι την τελευταία τους κατοικία τα ευγενή αυτά παλικάρια της πατρίδας μας!

Παρασκευή 22 Αυγούστου 2014

ΤΟ ΕΛΑΦΡΥ ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟ ΠΥΡΟΒΟΛΟ 75 χιλ SCHNEIDER-ΔΑΓΚΛΗΣ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ 1906/1912

Πίνακας 2
Πίνακας 2

Βασικά Χαρακτηριστικά


Ορεινό ταχυβόλο των αρχών του 20ου αιώνα, γαλλικής κατασκευής και ελληνικής σχεδίασης, με ραβδωτή κάνη,υδροπνευματικό σύστημα οπισθοδρόμησης, κλείστρο έμφραξης, και ιδιόρρυθμο σύστημα κάνης, επινόησης του τότε Ταγματάρχη Πυροβολικού Παναγιώτη Δαγκλή. Έβαλε ολομερείς φύσιγγες, που έχουν ως χαρακτηριστικό τη μικρή ελαστικότητα των πυρών και την μεγαλύτερη φθορά της κάνης. Τα εκρηκτικά βλήματα του πυροβόλου ήταν βάρους 6,5 χλγρ. και μικρής ρηκτικής ικανότητας, ενώ και τα βολιδοφόρα ήταν του ιδίου βάρους. Το πυροβόλο ήταν λυόμενο και μεταφερόταν από έξι (6) κτήνη (ημιόνους). Εξ αιτίας της σχετικά περιορισμένης μέγιστης ανύψωσης του σωλήνα (20ο), σε συνδυασμό με τις ολομερείς φύσιγγες, το πυροβόλο παρείχε περιορισμένη κάλυψη. Λόγω της εντατικής χρήσης που είχαν υποστεί στους Βαλκανικούς πολέμους και στον Α΄ΠΠ, κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία τα πυροβόλα δεν επιτύγχαναν το θεωρητικό μέγιστο βεληνεκές των 5.800 μ. (με τα εκρηκτικά βλήματα), αλλά έβαλαν μέχρι τα 4.500 μ. Το πυροβόλο είχε ιδιαίτερα μικρό χρόνο αρμολόγησης (1,5 λεπτό από εκπαιδευμένο πλήρωμα), ιδιαίτερα εξ αιτίας του ιδιόρρυθμου αλλά επιτυχούς σχεδιασμού που επέτρεπε στην κάνη να εισάγεται μέσα σε κυλινδρική θήκη η οποία επίσης έφερε σταθερά και το σύστημα του κλείστρου.

Ιστορικό


Το πυροβόλο Σνάιντερ-Δαγκλής των 75 χλστ., Υπόδειγμα 1906 αποτέλεσε μία από τις βασικές αγορές της κυβερνήσεως Θεοτόκη που είχε αναλάβει την αναδιοργάνωση και τον επανεξοπλισμό του στρατού μετά το 1897. Το Σνάιντερ-Δαγκλής αποτελούσε το βασικό ορειβατικό πυροβόλο του ΕΣ κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους (με το Σνάιντερ-Κανέ να είναι το αντίστοιχο πεδινό), καθώς και το ένα από τα δύο βασικά ορειβατικά πυροβόλα του ΕΣ κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία και το δεύτερο σε πλήθος μετά το Σνάιντερ-Ντυκρέτ που αποτελούσε τον πολυπληθέστερο βασικό τύπο. Αμέσως μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους έγινε συμπληρωματική παραγγελία πυροβόλων του ελαφρώς βελτιωμένου υποδείγματος 1912.



Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΠΑΝ. ΔΑΚΛΗΣ

Είναι ενδιαφέρον ότι πυροβόλο επελέγη από τον ΕΣ κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασία στην οποία αντιπαρατέθηκε με άλλο ορειβατικό πυροβόλο γερμανικής κατασκευής αλλά ελληνικής σχεδίασης, το πυροβόλο Κρουπ-Λυκούδης των 75 χλστ., που είχε αναπτυχθεί από άλλον έλληνα αξιωματικό, τον ταγματάρχη του Μηχανικού Λυκούδη. Το Σνάιντερ-Δαγκλής αναπτύχθηκε από τον τότε ταγματάρχη του Πυροβολικού και μετέπειτα επικεφαλής του Στρατού της Εθνικής Άμυνας καθώς και του κόμματος των Φιλελευθέρων Παναγιώτη Δαγκλή. Το πυροβόλο σημείωσε μεγάλη εξαγωγική επιτυχία για την εταιρεία Σνάιντερ, αφού εξήγαγε το πυροβόλο σε πολλές χώρες μεταξύ των οποίων και τη Ρωσία που το παρήγαγε εγχωρίως σε μεγάλους αριθμούς, σε μία ελαφρά τροποποιημένη έκδοση διαμετρήματος 76,2 χλστ. Ο τύπος έλαβε μέρος και στο Αλβανικός έπος καθώς μετά την Μικρασιατική καταστροφή περισώθηκαν 48 πυροβόλα.

Φωτογραφίες

Εικόνα 6: Σχέδιο του Ορειβατικού Πυροβόλου Σνάιντερ-Δαγκλής. Για την ακρίβεια, το σχέδιο αφορά το σχεδόν ομοιότυπο για τον Ρωσικό Στρατό, διαμετρήματος 76,2 χλστ.
Εικόνα 6: Σχέδιο του Ορειβατικού Πυροβόλου Σνάιντερ-Δαγκλής. Για την ακρίβεια, το σχέδιο αφορά το σχεδόν ομοιότυπο για τον Ρωσικό Στρατό, διαμετρήματος 76,2 χλστ.
Εικόνα 7: Φωτογραφία στην οποία φαίνεται χαρακτηριστικά ο ασυνήθιστος μηχανισμός εφαρμογής της κάνης. Και σε αυτή τη φωτογραφία φαίνεται το σχεδόν ομοιότυπο ρωσικό πυροβόλο των 76,2 χλστ.
Εικόνα 7: Φωτογραφία στην οποία φαίνεται χαρακτηριστικά ο ασυνήθιστος μηχανισμός εφαρμογής της κάνης. Και σε αυτή τη φωτογραφία φαίνεται το σχεδόν ομοιότυπο ρωσικό πυροβόλο των 76,2 χλστ.
Εικόνα 8: Ελληνικά Σνάιντερ-Δαγκλής στην Μικρά Ασία. Τα ελληνικά πυροβόλα δεν έφεραν το χαρακτηριστικό ασπίδιο των υπολοίπων, αλλά ένα επίπεδο.  Πηγή: Αρχείο ΕΡΤ
Εικόνα 8: Ελληνικά Σνάιντερ-Δαγκλής στην Μικρά Ασία. Τα ελληνικά πυροβόλα δεν έφεραν το χαρακτηριστικό ασπίδιο των υπολοίπων, αλλά ένα επίπεδο.
(Πηγή: Αρχείο ΕΡΤ)
Εικόνα 9: Πυροβόλο Σνάιντερ-Δαγκλής ταγμένο για βολή, κάπου στη Μικρασία.  (Πηγή: Αρχείο ΕΡΤ)
Εικόνα 9: Πυροβόλο Σνάιντερ-Δαγκλής ταγμένο για βολή, κάπου στη Μικρασία.
(Πηγή: Αρχείο ΕΡΤ)
Εικόνα 10: Πυροβολαρχία Σνάιντερ-Δαγκλής σε στάση. Όπως φαίνεται, τα πυροβόλα δεν μεταφέρονται λυμένα.  (Πηγή: Αρχείο ΕΡΤ)
Εικόνα 10: Πυροβολαρχία Σνάιντερ-Δαγκλής σε στάση. Όπως φαίνεται, τα πυροβόλα έχουν σχεδόν συναρμολογηθεί.
(Πηγή: Αρχείο ΕΡΤ)
Εικόνα 11: Οι άντρες ορειβατικής πυροβολαρχίας Σνάιντερ-Δαγκλής σε στιγμές ανάπαυσης δίπλα στα ταγμένα πυροβόλα τους.
Εικόνα 11: Οι άντρες ορειβατικής πυροβολαρχίας Σνάιντερ-Δαγκλής σε στιγμές ανάπαυσης δίπλα στα ταγμένα πυροβόλα τους.
 
Αξιόμαχο ακόμη και το 1940


             http://www.army.gr 

Δευτέρα 11 Αυγούστου 2014

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΠΛΟΙΟ "ΕΞΗΡΗΣ"

Κρίστυ Εμίλιο Ιωαννίδου

Συγγραφεύς –Ερευνήτρια Ναυτικής Ιστορίας 

Μέλος Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ.)


 

  

Άποψη της τριήρους «Ολυμπιάς». Η  εξήρης διέθετε τρείς σειρές
κωπηλατών όπως η τριήρης, αλλά είχε μεγαλύτερο πλάτος.
Φώτο: Περί Αλός (Αρχείο Κρίστυ Εμίλιο Ιωαννίδου)


Κατά την εποχή του τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου Α΄ Πρεσβύτερου (431-367 π.Χ.), ο οποίος κυβέρνησε τις Συρακούσες ως Τύραννος (405-367 π.Χ.), η πολεμική βιομηχανία έφτασε σε πολύ υψηλά για την εποχή επίπεδα και η ναυπηγική δημιούργησε νέες κλάσεις πολεμικών πλοίων. Τότε σχεδιάστηκαν και ναυπηγήθηκαν πολεμικά σκάφη μεγαλύτερου εκτοπίσματος από τη γνωστή τριήρη, όπως η τετρήρης και η πεντήρης. Μετά την επιτυχημένη εφαρμογή της πεντήρους έκανε την εμφάνισή της η εξήρης, γέννημα της ίδιας ναυπηγικής τάσης, πιθανόν κατά τα τέλη της βασιλείας του Διονυσίου Α’ είτε από τον υιό του, Διονύσιο τον Β’.




[Ο Διονύσιος ο δεύτερος… κατείχε πολεμικά πλοία όχι λιγότερο από τετρακόσια, εξήρεις και πεντήρεις, εκατό χιλιάδες άνδρες πεζικό και εννιά χιλιάδες ιππείς.]

«Διονύσιος δε ο δεύτερος… ναύς μεν εκέκτητο ουκ ελάττους των τετρακοσίων, εξήρεις και πεντήρεις· πεζών δε δύναμιν ες δέκα μυριάδες, ιππείς δε εννεακισχιλίους» [1]


 

Η πεντήρης, είχε μήκος περίπου 45 μέτρα με ικανότητα μεταφοράς 100 «Επιβατών» (Πεζοναυτών) & 300 ερετών, ενώ μπορούσε να διατηρήσει ταχύτητα 7-8 κόμβους για μεγάλες χρονικές περιόδους [2]. Διέθετε τρείς σειρές κωπηλατών όπως η τριήρης αλλά είχε μεγαλύτερο πλάτος. Στις δύο επάνω σειρές σε κάθε κώπη έλαυναν 2 κωπηλάτες ενώ στην κατώτερη σειρά ένας. Πέντε δηλαδή ερέτες (2+2+1) κατά κάθετο στίχο.


 

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ


Η εξήρης διέφερε λίγο από την πεντήρη. Τηρούσε τις ίδιες σχεδόν διαστάσεις και παρουσίαζε ελαφρώς μεγαλύτερο ύψος, γύρω στα 0,4m [3]. Δέον να αναφέρουμε ότι η διεύρυνση του πλάτους και η προκύπτουσα μεγέθυνση του εκτοπίσματος αντισταθμίζετο με την αύξηση της προώσεως (λόγω του μεγαλυτέρου αριθμού ερετών) και όχι με την επέκταση του μήκους. Με τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει το συμπέρασμα ότι δεν πρέπει να ναυπηγήθηκαν πολεμικά πλοία μήκους πέραν των 45 περίπου μέτρων. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη αυστηρή ναυπηγική γραμμή διατηρήθηκε πάνω από 10 αιώνες, καθώς το μήκος των γαλερών που εμφανίστηκαν αργότερα, δεν υπερέβαινε το «μέτρο των 45».


Σχεδιάγραμμα τομής εξήρους (χώρος κωπηλατών) του Βρετανού
ναυπηγού John Coates, στο οποίο εικονίζονται οι θέσεις των ερετών.
Παρατηρείστε ότι σε κάθε κώπη αναλογούν δύο ερέτες.
The Age of the Galley.

Κατά την διάταξη της εξήρους, σε κάθε σειρά, δύο ερέτες έλαυναν από μία κώπη έτσι ώστε να συμπληρώνονται έξι ερέτες (2+2+2) κατά κάθετο στίχο. Μελετητές έχουν επίσης αναφέρει το ενδεχόμενο να υπήρχαν και εξήρεις κατασκευασμένες σύμφωνα με το ναυπηγικό σχέδιο της διήρους, με 3 κωπηλάτες ανά κώπη (3+3) αλλά η συγκεκριμένη θεωρία δεν βρίσκει πολλούς υποστηρικτές.

Το πλήρωμά της εξήρους υπολογίζεται περίπου στους 500 συνολικά άνδρες. Ενδεχομένως οι 360 να αποτελούσαν τους ερέτες. Τον εν λόγω αριθμό επιβαινόντων αναφέρει ο αρχαίος συγγραφεύς Διόδωρος Σικελιώτης, επισημαίνοντας πως η εξήρης που μετέφερε τον στρατηγό Πλείσταρχο (302 π.Χ.) βυθίστηκε εξ’ αιτίας τρομερής καταιγίδας με αποτέλεσμα από τους 500 συνολικά άνδρες που μετέφερε να σωθούν μόνο οι 33, μεταξύ των οποίων και ο στρατηγός [4]. Σύμφωνα με το κείμενο του Διοδώρου, ο Coats υποστηρίζει ότι οι 360 ήταν κωπηλάτες και απασχολούσαν 2 ερέτες κάθε κουπί και ότι το σύνολο των κωπών της συγκεκριμένης εξήρους ήταν 180.

Για την ιστιοφορία της, η εξήρης διέθετε στην μέση έναν κύριο ιστό με ένα μεγάλο τετράγωνο ιστίο και μπροστά στην πλώρη ένα μικρότερο ιστό που έφερε ένα μικρό τετράγωνο ιστίο αντίστοιχα.

Δεν φαίνεται να υπήρχαν εξήρεις στον Αθηναϊκό Στόλο πριν το 306 π.Χ. Εκείνη την περίοδο ο Δημήτριος ο Πολιορκητής (337-283 π.Χ.), ενέταξε, μεταξύ άλλων, και 10 εξήρεις στο στόλο του κατά την ναυμαχία στην Σαλαμίνα της Κύπρου (306 π.Χ. ) [5].

Εξήρεις αναφέρονται να υπηρετούν επίσης στον στόλο του Πτολεμαίου Φιλάδελφου, του Φιλίππου Ε’ στην Χίο (201 π.Χ.), του Αντιόχου του Γ’.

Ο Ρωμαϊκός Στόλος τις χρησιμοποίησε για πρώτη φορά στην ναυμαχία του Εκνόμου (256 π.Χ.) ενώ κατά την Ναυμαχία στο Άκτιο (31 π.Χ.) και οι δύο αντιμαχόμενοι στόλοι διέθεταν εξήρεις. Αργότερα το πλοίο αυτό χρησιμοποιήθηκε και ως πολυτελή ναυαρχίδα όπως – μεταξύ άλλων –  του  Βρούτου στην Μασσαλία και από τον Σέξτο Πομπήιο.





ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ


Με τα ελάχιστα υπάρχοντα στοιχεία που είναι σε γνώση μας  αντιλαμβανόμαστε πως πρόκειται για ένα πλοίο βαρύ, αργό, με μεγάλο βύθισμα και με δυνατότητα μεταφοράς πολλών πεζοναυτών [6]. Ο ρόλος του στις ναυμαχίες είχε διαφοροποιηθεί, εφόσον δεν στόχευε στον εμβολισμό αντιπάλων πλοίων, όπως η τριήρης, αλλά στην προσβολή από απόσταση των αντιπάλων με την χρήση εκηβόλων όπλων, τα οποία φέρονταν επί του καταστρώματος. Η επιχειρησιακή αξιοποίηση της νέας αυτής κλάσης πολεμικών εστιαζόταν κυρίως στην συμμετοχή σε:


α) Αποβατικές επιχειρήσεις

Λόγω της σχεδίασης αυξήθηκε το πλάτος του σκάφους, καθώς και των διατιθέμενων χώρων με σκοπό την μεταφορά ικανού αριθμού οπλιτών και άλλων μαχητών (σφενδονήτες, τοξότες, πελταστές). Η εξήρης ήταν τύπος πολεμικού πλοίου, το οποίο λόγο εκτοπίσματος και χωρητικότητας, εξυπηρετούσε τις ανάγκες μαζικής μεταφοράς δυνάμεων δια θαλάσσης, γεγονός που οδήγησε στην συμμετοχή και σε επιχειρήσεις απόβασης. 



Η εξήρης ήταν τύπος πολεμικού

πλοίου που εξυπηρετούσε και τις

ανάγκες μαζικής μεταφοράς δυνάμεων

μέσω θαλάσσης. Φώτο: Σύλλογος

Ιστορικών Μελετών «Κορύβαντες»

 

β) Προσβολή πλοίων με εκηβόλα όπλα

Η αύξηση του εκτοπίσματος επέτρεψε σταδιακά εκτός από την διαμόρφωση μεγαλύτερων χώρων υποδοχής οπλιτών, την τοποθέτηση νέων εκηβόλων όπλων, η ανάπτυξη των οποίων οφείλεται στον Διονύσιο Α΄. Προηγμένα για την εποχή βαλλιστικά όπλα όπως καταπέλτες (λιθοβόλοι, τοξοβόλοι κ.α.) είχαν αρχίσει να αποτελούν μέρος του ναυτικού οπλισμού ενώ από τους Αλεξανδρινούς και Ρωμαϊκούς χρόνους αποτελούσαν, μεταξύ άλλων, μόνιμο μέρος του οπλισμού των πλοίων.


γ) Προβολή ισχύος.
Η προβολή ισχύος αποτελούσε μέρος των Ψυχολογικών Επιχειρήσεων Πολέμου (ΨΕΠ) [7] στην αρχαία Ελλάδα, οι οποίες συνιστούσαν σημαντικό πολλαπλασιαστή και απευθύνονταν σε εχθρούς, φίλους και ουδέτερους. Επιχειρήσεις που στόχευαν την λογική και τα συναισθήματα του πλήθους, καθώς και τον επηρεασμό τους μέσα από εξειδικευμένες τεχνικές επίδρασης (όπως είναι η προπαγάνδα) έχουν καταγραφεί αμέτρητες φορές στην ιστορία του πολέμου.

ΠΗΓΗhttp://perialos.blogspot.gr

Τρίτη 5 Αυγούστου 2014

ΚΑΡΙΟΦΙΛΙ: ΤΟ ΚΥΡΙΟ ΤΥΦΕΚΙΟ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821


kariofili
Το «καριοφίλι» ή «ντουφέκι», δηλαδή το μακρύκαννο τυφέκιο της περιόδου, ήταν ένα από τα δημοφιλέστερα όπλα της Ελληνικής Επανάστασης. Εκτός από τους καλά  οπλισμένους κλεφταρματολούς, κάπους, Μανιάτες, Σουλιώτες κ.α.,  οι άλλοι  Ελληνες αγωνιστές διέθεταν ήδη μερικά  καριοφίλια ως οικογενειακά αποκτήματα και κειμήλια, και  προμηθεύτηκαν περισσότερα μέσω του πασαλικίου του Αλή Πασά,, ο οποίος είχε φροντίσει οι μάχιμοι του να διαθέτουν μεγάλο απόθεμα εκηβόλων και αγχεμαχων όπλων για τους πολέμους του εναντίον των γειτονικών ανταγωνιστών του και κυρίως για την επερχόμενη και αναπόφευκτη σύγκρουση του με τον σουλτανικό στρατό. Οι Αλβανοί, Ελληνες, Βόσνιοι και άλλοι μάχιμοι του στρατού του, προμηθεύονταν κυρίως τα εκηβόλα όπλα από το εκτεταμένο λαθρεμπόριο όπλων και πυρίτιδας που είχαν οργανώσει οι Γάλλοι και οι Βρετανοί, οι οποίοι ήλεγχαν κατά περιόδους τα γειτονικά Επτάνησα. Οι Ευρωπαίοι πωλούσαν όπλα και πυρομαχικά και στους άλλους Βαλκάνιους πασάδες, οι οποίοι είτε εχθρεύονταν τον Αλή Πασά, είτε είχαν απώτερες βλέψεις για μεγαλύτερη αυτονομία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Έτσι, όταν κηρύχθηκε η Επανάσταση, πολλοί Έλληνες κατείχαν τυφέκια και πιστόλες αρκετά σύγχρονων τύπων (όμως οι Αλβανοί και Βαλκανικοί Τούρκοι  αντίπαλοι τους ήταν καλύτερα οπλισμένοι).  Ειδικά τα τυφέκια  είχαν προέλευση από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως από την Ιταλία και λιγότερο από τις Γαλλία, Ισπανία κ.α.
american  flintlock
Βορειοευρωπαϊκά και αμερικανικά υποδείγματα τυφεκίων του ίδιου τύπου και της ίδιας περιόδου.

Το καριοφίλι είχε βεληνεκές («τίρο») περίπου 500 μ, αλλά στην πραγματικότητα ήταν αποτελεσματικό σε απόσταση 300-400 μ. Το βεληνεκές του εξαρτάτο από διάφορους παράγοντες, όπως το μήκος της κάννης του. Η μακριά κάννη προσέδιδε στο πυροβόλο μεγαλύτερη ευθυβολία και στο βλήμα («βόλι») μεγαλύτερη επιτάχυνση και κρουστική ισχύ. Ο δημοφιλής όρος «καριοφίλι» προέρχεται από παραφθορά της ονομασίας μίας ιταλικής εταιρίας που κατασκεύαζε μαζικά αυτό το είδος τυφεκίου, την «Carlo e Figli» («Κάρλο και Υιοί»). Πολλά από τα τυφέκια που χρησιμοποιήθηκαν στη Χερσόνησο του Αίμου της περιόδου, κατασκευάσθηκαν από την αναφερόμενη εταιρία.
kariofili2 Δύο καριοφίλια στα οποία διακρίνονται δύο από τους συνήθεις τύπου κοντακίου. -
Έως το 1820 περίπου, η εκπυρσοκρότηση τους επιτυγχανόταν με χρήση πυριτόλιθου (πυρόλιθου), μία ισπανική επινόηση. Οι Έλληνες αποκαλούσαν τον πυριτόλιθο «ντουφεκόπετρα» ή «ατσαλόπετρα». Ο πυριτόλιθος προκαλούσε σπινθήρα κατά την κρούση της σφύρας (λύκου) στον άκμονα του όπλου, ο οποίος άναβε την πυρίτιδα. Από το 1820 τα τυφέκια εφοδιάσθηκαν με μηχανισμό πυροδότησης με καψύλλιο (μικρή μεταλλική θήκη με πυροκροτική ύλη). Το καψύλλιο της εποχής αποτελείτο από πυροκροτικό υδράργυρο ο οποίος εμπεριεχόταν σε θήκη από φύλλο χαλκού, και τοποθετείτο στον άκμονα του όπλου, σε υποδοχή από ατσάλι. Το καψύλλιο ήταν πιο αξιόπιστή λύση από τον πυριτόλιθο για την πυροδότηση του τυφεκίου.

kariofili3 Μακρύκαννο καριοφίλι τύπου ‘Τ’, αγαπητό στους Αρβανίτες αγωνιστές.
-

221672-39b
Τα τυφέκια της εποχής ήταν εμπροσθογεμή. Ο πολεμιστής τοποθετούσε στην κάννη τη λεπτόκοκκη πυρίτιδα. Αρχικά την έχυναν απευθείας στην κάννη αλλά αργότερα, προκειμένου να μην υφίσταται απώλεια της ισχύος πυρός, την τοποθετούσαν σε θήκη από σκληρό χαρτί, το «καρτούτσι» ή «φυσέκι» (φυσίγγιο). Ο όρος «καρτούτσι» προέρχεται από τον αγγλογαλλικό «cartouche» για το φυσίγγιο. Ο πολεμιστής τοποθετούσε το φυσίγγιο στην κάννη και στη συνέχεια έκανε το ίδιο με το «βόλι», το σφαιρικό βλήμα. Έπειτα έσπρωχνε το βλήμα στο εσωτερικό της κάννης με τη «ντουφεκόβεργα» ή «οβελό». Τα βόλια κατασκευάζονταν από μολύβι το οποίο χυνόταν σε ειδική φόρμα (καλούπι), το «μονοκάλουπο». Τα τυφέκια κρέμονταν από τον ώμο του πολεμιστή κατά την πορεία ή την ανάπαυση, με τον αορτήρα, έναν δερμάτινο ιμάντα. Τα καριοφίλια πολλών στρατιωτικών αρχηγών ήταν χρυσοποίκιλτα και ασημοποίκιλτα.

Εκτός από το καριοφίλι, χρησιμοποιήθηκαν λίγοι ακόμη τύποι τυφεκίων με τους οποίους θα ασχοληθώ σε μελλοντικό άρθρο.
-

ΠΗΓΗ http://periklisdeligiannis.wordpress.com